✅ این محتوا با نظارت مستقیم آقای دکتر محمدمهدی سلیمانی جراح مغز و اعصاب تولید شده و مورد تایید ایشان می باشد.
مقدمه
بسیاری از بیماران در مطب از من سؤال می‌پرسند: «دکتر، وقتی خم می‌شوم یا حرکت می‌کنم از کمرم صدا می‌آید. آیا این صدای دیسک کمر است؟» در این مطلب می‌خواهم به زبان ساده ولی دقیق برای شما توضیح بدهم که صدای کمر به چه علت ایجاد می‌شود، چه زمانی طبیعی است و چه زمانی می‌تواند نشانه یک مشکل جدی مانند دیسک کمر باشد.
صدای دیسک کمر چیست؟
آنچه بیماران با عنوان «صدای دیسک کمر» بیان می‌کنند، معمولا به صورت تق تق، کلیک یا خش‌خش در ناحیه کمر احساس می‌شود. این صداها ممکن است هنگام خم شدن، راست شدن، چرخش بدن یا حتی هنگام نشستن و بلند شدن شنیده شوند.
باید توجه داشت که خودِ دیسک به طور مستقیم صدا تولید نمی‌کند، چون بافتی نرم و ژله‌ای است. اما مشکلات مربوط به دیسک یا مهره‌ها می‌توانند شرایطی ایجاد کنند که حرکت مفاصل یا رباط‌ها همراه با صدا باشد.
علل شایع صدای کمر
من در تجربه بالینی خود مشاهده کرده‌ام که اغلب این صداها بی‌خطر هستند، اما گاهی می‌توانند نشانه بیماری باشند. دلایل شایع عبارتند از:
حرکت گاز داخل مفصل‌ها
مثل صدایی که هنگام شکستن انگشت شنیده می‌شود. این صدا طبیعی است و جای نگرانی ندارد.حرکت رباط‌ها و تاندون‌ها روی استخوان
وقتی رباط یا تاندون روی سطح استخوانی کشیده و سپس رها می‌شود، صدای کلیک ایجاد می‌شود.سایش مهره‌ها یا مفاصل فاست
در سنین بالاتر یا در افراد با آرتروز کمر، ممکن است مفاصل پشت مهره‌ها دچار ساییدگی شوند و صدا بدهند.بی‌ثباتی مهره‌ها
در افرادی که دچار بیرون‌زدگی یا هرنی دیسکال هستند، گاهی مهره‌ها حرکت غیر طبیعی پیدا می‌کنند و صدا همراه با درد ایجاد می‌شود.مشکلات عضلانی
اسپاسم یا گرفتگی عضلات هم می‌تواند باعث صدای ناگهانی هنگام حرکت شود.
چه زمانی صدای کمر خطرناک است؟
بسیاری از صداهای کمر بی‌خطرند و نیازی به نگرانی ندارند. اما اگر صدا با علائم زیر همراه باشد، باید حتما جدی گرفته شود:
درد شدید یا مداوم کمر
انتشار درد به پاها (سیاتیک)
بی‌حسی یا گزگز در پا یا انگشتان
ضعف عضلات پا
محدودیت شدید در حرکت
سابقه ضربه یا آسیب به کمر
در این شرایط، صدای کمر می‌تواند نشانه دیسک کمر یا مشکلات جدی‌تر ستون فقرات باشد.
تشخیص صدای دیسک کمر
برای تشخیص دقیق، پزشک ابتدا شرح حال کامل از بیمار می‌گیرد و سپس معاینه بالینی انجام می‌دهد. در صورت نیاز، از روش‌های تصویربرداری استفاده می‌شود:
MRI: بهترین روش برای بررسی دیسک و عصب‌ها
X-Ray: برای دیدن وضعیت مهره‌ها و مفاصل
CT Scan: در موارد خاص یا برای جزئیات استخوانی
درمان صدای کمر
درمان به علت اصلی بستگی دارد. من در بیماران مختلف بسته به شرایط، روش‌های زیر را توصیه می‌کنم:
درمان‌های غیر جراحی
اصلاح وضعیت نشستن، ایستادن و راه رفتن
فیزیوتراپی و ماساژ درمانی
داروهای ضد التهاب و شل کننده عضلات در صورت درد
درمان‌های جراحی
اگر صدای کمر همراه با درد شدید، ضعف یا بی‌اختیاری باشد و در بررسی‌ها مشخص شود که دیسک بیرون زده و روی عصب فشار می‌آورد، ممکن است نیاز به جراحی برای اصلاح وضعیت دیسک یا مهره‌ها وجود داشته باشد.
پیشگیری از صدای کمر و مشکلات دیسک
برای کاهش احتمال بروز صداها و مشکلات جدی‌تر کمر، رعایت چند نکته ساده ضروری است:
حفظ وزن مناسب
ورزش منظم به ویژه برای تقویت عضلات شکم و کمر
پرهیز از نشستن طولانی مدت بدون استراحت
بلند کردن اجسام سنگین با روش درست (خم کردن زانو به جای کمر)
انتخاب تشک مناسب برای خواب
جمع بندی
صدای کمر همیشه به معنای بیماری نیست. در بسیاری از موارد طبیعی و بی‌خطر است. اما اگر این صدا همراه با درد، گزگز، بی‌حسی یا ضعف پاها باشد، ممکن است نشانه دیسک کمر یا مشکلات ستون فقرات باشد که نیاز به بررسی تخصصی دارد.
توصیه من این است که اگر صداهای کمر شما همراه با علائم هشداردهنده هستند، مراجعه به پزشک را به تأخیر نیندازید. تشخیص و درمان به موقع می‌تواند از بروز آسیب‌های جدی جلوگیری کند.
