✅ این محتوا با نظارت مستقیم آقای دکتر محمدمهدی سلیمانی جراح مغز و اعصاب تولید شده و مورد تایید ایشان می باشد.
مقدمه

درد سیاتیک یکی از شایع ترین علت های درد تیرکشنده در پا است و بسیاری از افراد دقیقا زمانی که راه می روند شدت بیشتری از آن را احساس می کنند. به عنوان جراح مغز و اعصاب و کسی که روزانه ده ها بیمار مبتلا به سیاتیک را معاینه می کنم، می دانم که درد هنگام راه رفتن معمولا نشانه آن است که ریشه عصب سیاتیک تحت فشار است و با هر قدم تحریک می شود. هدف این مطلب این است که با زبانی ساده ولی کاملا علمی توضیح دهم چرا این درد هنگام راه رفتن بیشتر می شود، چگونه آن را تشخیص می دهیم و چه روش های درمانی واقعا موثر هستند.
 

علت های درد سیاتیک هنگام راه رفتن
سیاتیک زمانی رخ می دهد که ریشه عصب در ناحیه کمر تحت فشار، التهاب یا تحریک قرار گیرد. اما افزایش درد هنگام راه رفتن معمولا به چند علت مشخص رخ می دهد:

فشار بیشتر بر دیسک بیرون زده
اگر دیسک کمر دچار بیرون زدگی یا پارگی شده باشد، هنگام راه رفتن دیسک به شکل مداوم روی ریشه عصب فشار می آورد. این فشاری است که بیمار آن را با تیرکشیدن پا، احساس برق گرفتگی یا سوزش حس می کند.

التهاب مفاصل فاست
مفاصل کوچک ستون فقرات در اثر آرتروز یا ناپایداری می توانند ملتهب شوند. هنگام راه رفتن، این مفاصل بیشتر حرکت می کنند و التهاب آنها تحریک می شود و درد سیاتیکی شدت پیدا می کند.

تنگی کانال نخاعی
در تنگی کانال نخاعی، هنگام راه رفتن جریان خون در ریشه های عصبی کاهش پیدا می کند. این وضعیت باعث بی حسی، گزگز و سنگینی پا می شود و بیمار مجبور است بعد از چند دقیقه بایستد و استراحت کند. این علامت یکی از نشانه های کلاسیک تنگی کانال است.

گرفتگی عضلات سرینی و عضله پیریفورمیس
گاهی خود عصب آسیب ندیده، اما عضله پیریفورمیس یا عضلات گلوتئال دچار اسپاسم شدید هستند. هنگام راه رفتن این عضلات بیشترین استفاده را دارند و اسپاسم آنها عصب سیاتیک را تحریک می کند.

بی ثباتی ستون فقرات
در برخی بیماران مهره ها به علت لغزندگی یا ضعف بافتی به درستی روی هم قرار نمی گیرند. وقتی فرد راه می رود، این ناپایداری باعث فشار متغیر روی ریشه عصب می شود و درد تشدید می شود.

علائم مهمی که هنگام راه رفتن به سیاتیک اشاره می کنند
بیماران معمولا علائم زیر را هنگام راه رفتن گزارش می کنند که برای من به عنوان پزشک نشانه درگیری سیاتیک است:

درد که از باسن به پشت ران و ساق تیر می کشد
احساس برق گرفتگی ثابت یا متناوب در پا
ضعف پا هنگام قدم برداشتن
احساس بی حسی یا مور مور شدن در مسیر عصب
بدتر شدن علائم بعد از چند دقیقه راه رفتن و بهتر شدن با نشستن
کوتاه شدن طول قدم به علت درد
اگر بیمار این الگو را داشته باشد، در اکثر موارد مشکل در ریشه های عصبی L4 ، L5 یا S1 قرار دارد.

چگونه این حالت را تشخیص می دهم
تشخیص سیاتیک فقط با دیدن محل درد انجام نمی شود. برای تشخیص دقیق نیاز به معاینه عصبی و در صورت لزوم تصویربرداری داریم.

معاینه بالینی شامل موارد زیر است:

بررسی قدرت عضلات اصلی پا
تست بالا بردن پا برای تعیین تحریک ریشه عصب
بررسی رفلکس های عصبی
ارزیابی حس سطحی
در صورتی که علائم شدید باشد یا بیش از یک تا دو هفته باقی بماند، آزمایش های تکمیلی لازم می شود:

MRI کمر برای بررسی دیسک و کانال
نوار عصب و عضله برای تعیین آسیب عصب
CT در موارد خاص
این بررسی ها کمک می کنند دقیقا بدانیم فشار روی کدام ریشه عصب است و شدت آن چقدر است.

درمان های موثر برای درد سیاتیک هنگام راه رفتن
درمان باید بر اساس علت اصلی انجام شود. به عنوان پزشک همیشه از ساده ترین مداخله شروع می کنم و فقط در صورت لزوم سراغ روش های پیشرفته می روم.

آرام کردن التهاب ریشه عصب
داروهای ضد التهاب، شل کننده عضلانی و داروهای مخصوص درد عصبی می توانند در روزهای اولیه بسیار کمک کننده باشند.

اصلاح وضعیت راه رفتن
بسیاری از بیماران پا را با زاویه نامناسب یا گام های کوتاه بر می دارند و همین موضوع درد را تشدید می کند. اصلاح الگوی راه رفتن بخش مهم درمان است.

فیزیوتراپی هدفمند
فیزیوتراپی اگر درست و هدفمند انجام شود، فشار روی عصب کاهش می یابد. تمرین های کلیدی شامل:

کشش عضله پیریفورمیس
کشش همسترینگ
تقویت عضلات مرکزی
اصلاح انحنای کمری
تزریق های تخصصی
در موارد مقاوم به درمان اولیه، تزریق اپیدورال یا تزریق در مفصل فاست می تواند التهاب را کاهش دهد و راه رفتن را بدون درد امکان پذیر کند.

درمان های جراحی
جراحی زمانی لازم می شود که:

درد شدید و پایدار باشد
ضعف پا پیشرفت کند
بی اختیاری ادرار یا مدفوع به وجود بیاید
تنگی کانال نخاعی شدید باشد
در چنین مواردی جراحی می تواند فشار از روی عصب بردارد و درد هنگام راه رفتن را برطرف کند.

چه زمانی این درد خطرناک است
هر درد سیاتیکی خطرناک نیست. اما اگر موارد زیر وجود داشته باشد، مراجعه فوری ضروری است:

ضعف ناگهانی پا
افتادن مکرر پا هنگام راه رفتن
بی اختیاری ادرار یا مدفوع
بی حسی شدید در ناحیه کشاله ران
اینها نشانه درگیری جدی عصب هستند.

چطور از تشدید درد هنگام راه رفتن جلوگیری کنیم
چند اقدام ساده اما کلیدی می توانند روند بیماری را کنترل کنند:

شروع راه رفتن با سرعت پایین
استفاده از کفش مناسب
پرهیز از حمل بار سنگین
کاهش وزن در صورت اضافه وزن
انجام تمرین های کششی روزانه
تقویت عضلات مرکزی بدن

جمع بندی از دیدگاه پزشک
اگر هنگام راه رفتن دچار درد سیاتیک می شوید، این علامت بی اهمیت نیست و نشان می دهد ریشه عصب در حال فشار یا التهاب است. با تشخیص درست و درمان مناسب، در اکثر موارد می توان این درد را کنترل کرد و کیفیت راه رفتن را به حالت طبیعی برگرداند. مهم ترین نکته مراجعه به پزشک متخصص در زمان مناسب است؛ زیرا درمان های دیرهنگام گاهی هزینه بیشتری برای بیمار ایجاد می کنند.