✅ این محتوا با نظارت مستقیم آقای دکتر محمدمهدی سلیمانی جراح مغز و اعصاب تولید شده و مورد تایید ایشان می باشد.
مقدمه
یکی از پرسش‌های پرتکراری که بیماران مبتلا به دیسک کمر از من دارند این است: «آیا دویدن برای دیسک کمر ضرر دارد؟» پاسخ به این سوال ساده نیست، زیرا دویدن می‌تواند هم اثرات مثبت داشته باشد و هم در برخی شرایط خطرناک باشد. در این مطلب، بر اساس تجربه بالینی و دانش پزشکی، تلاش می‌کنم به صورت روشن و علمی توضیح دهم که چه زمانی دویدن می‌تواند به شما کمک کند و چه زمانی بهتر است از آن پرهیز کنید.
نقش دیسک کمر در بدن
دیسک‌های بین مهره‌ای همانند بالشتک‌هایی هستند که بین مهره‌های ستون فقرات قرار دارند. وظیفه آن‌ها جذب فشار، جلوگیری از ساییدگی مهره‌ها و ایجاد انعطاف‌پذیری در ستون فقرات است. وقتی دیسک دچار بیرون‌زدگی یا پارگی می‌شود، ریشه‌های عصبی تحت فشار قرار می‌گیرند و فرد با علائمی مانند کمر درد، درد سیاتیک، بی‌حسی یا ضعف در پاها روبه‌رو می‌شود.
دویدن و فشار روی دیسک‌ها
دویدن یک ورزش هوازی مفید است که به سلامت قلب، عروق و حتی استخوان‌ها کمک می‌کند. اما باید توجه داشت که هنگام دویدن، به خصوص روی سطح سخت مانند آسفالت، نیرویی معادل چند برابر وزن بدن به ستون فقرات منتقل می‌شود. این نیرو به‌طور مستقیم به دیسک‌ها وارد می‌شود و اگر دیسک دچار آسیب یا بیرون‌زدگی باشد، امکان تشدید علائم وجود دارد.
چه زمانی دویدن می‌تواند مفید باشد؟
اگر شما دچار دیسک کمر خفیف هستید یا سابقه بیرون‌زدگی دیسک دارید ولی در حال حاضر علائم فعال ندارید، دویدن سبک و اصولی می‌تواند مفید باشد. در این شرایط:
تقویت عضلات کمر و شکم باعث حمایت بیشتر از ستون فقرات می‌شود.
افزایش جریان خون در ناحیه کمر به ترمیم بافت‌ها کمک می‌کند.
کنترل وزن بدن فشار اضافی روی ستون فقرات را کاهش می‌دهد.
اما این نوع دویدن باید حتما با رعایت اصول باشد، وگرنه ممکن است به‌جای فایده، آسیب بیشتری وارد کند.
چه زمانی دویدن خطرناک است؟
در موارد زیر دویدن می‌تواند برای بیماران مبتلا به دیسک کمر مضر باشد:
درد شدید کمر یا پا در حین یا بعد از ورزش.
بی‌حسی یا گزگز در پاها که نشانه فشار بیشتر روی عصب است.
ضعف عضلانی در ساق یا ران.
بیرون‌زدگی شدید دیسک یا پارگی پیشرفته که در MRI مشخص شده است.
در این شرایط، دویدن می‌تواند وضعیت دیسک را بدتر کند و حتی خطر نیاز به جراحی را افزایش دهد.
تفاوت دویدن و پیاده‌روی برای دیسک کمر
بسیاری از بیماران از من می‌پرسند: «اگر دویدن مضر است، آیا پیاده‌روی جایگزین خوبی است؟» پاسخ این است که بله. پیاده‌روی نسبت به دویدن فشار کمتری به دیسک وارد می‌کند و همچنان فواید زیادی برای سلامت عمومی و ستون فقرات دارد. به همین دلیل، در بیشتر بیماران با دیسک فعال، پیاده‌روی روزانه گزینه‌ای ایمن‌تر محسوب می‌شود.
توصیه‌های من برای بیمارانی که می‌خواهند بدوند
اگر پزشک شما دویدن را برایتان منع نکرده است و قصد دارید به شکل ایمن بدوید، این نکات را جدی بگیرید:
از کفش مناسب استفاده کنید. کفش‌های استاندارد با کفی نرم و جذب‌کننده فشار نقش مهمی در کاهش آسیب دارند.
روی سطح نرم بدوید. ترجیحا روی تردمیل یا مسیرهای خاکی و چمن، نه آسفالت یا بتن.
زمان دویدن را کوتاه نگه دارید. در ابتدا بیش از ۱۰ تا ۱۵ دقیقه ندوید.
شدت را کنترل کنید. دویدن آهسته بهتر از دویدن با سرعت بالا است.
بدن خود را گرم کنید. قبل از شروع، حرکات کششی ملایم برای کمر و پا انجام دهید.
به بدن خود گوش دهید. اگر درد یا بی‌حسی احساس کردید، فورا ورزش را متوقف کنید.
ورزش‌های جایگزین مناسب برای دیسک کمر
در بسیاری از موارد، به بیماران توصیه می‌کنم به جای دویدن، ورزش‌های کم‌فشارتر انجام دهند که همچنان مفید و ایمن هستند. مثل:
شنا: به‌خصوص شنای کرال سینه و کرال پشت.
دوچرخه ثابت: بدون فشار ناگهانی روی کمر.
یوگا و حرکات کششی ملایم برای افزایش انعطاف‌پذیری ستون فقرات.
پیلاتس برای تقویت عضلات مرکزی بدن.
این ورزش‌ها فشار کمتری به دیسک وارد می‌کنند و در عین حال باعث بهبود سلامت عمومی می‌شوند.
تجربه من به عنوان جراح ستون فقرات
در تجربه بالینی من، بسیاری از بیمارانی که با کمر درد ناشی از دیسک مراجعه می‌کنند، سابقه دویدن طولانی روی سطوح سخت یا بدون کفش مناسب داشته‌اند. در مقابل، بیمارانی که سبک زندگی فعال داشته‌اند اما ورزش‌های کم‌فشار مانند شنا یا پیاده‌روی را انتخاب کرده‌اند، روند بهبود سریع‌تر و کیفیت زندگی بالاتری داشته‌اند. به همین دلیل همیشه توصیه می‌کنم انتخاب نوع ورزش با توجه به شرایط هر فرد و نظر پزشک معالج باشد.
پاسخ به یک سوال پرتکرار
سوال: آیا بعد از جراحی دیسک کمر می‌توانم دوباره بدوم؟
پاسخ: بستگی به نوع جراحی، میزان ترمیم بافت و وضعیت کلی ستون فقرات دارد. معمولا پس از گذشت چند ماه و تکمیل فیزیوتراپی، برخی بیماران می‌توانند به دویدن سبک بازگردند، اما تصمیم نهایی باید توسط جراح شما گرفته شود.
جمع‌بندی
دویدن برای همه بیماران مبتلا به دیسک کمر مناسب نیست. اگر بیرون‌زدگی دیسک شدید یا علائم عصبی فعال دارید، دویدن می‌تواند وضعیت شما را بدتر کند. اما در شرایط کنترل‌شده، با رعایت اصول ایمنی و تحت نظر پزشک، دویدن سبک ممکن است نه تنها بی‌خطر بلکه مفید باشد. در نهایت، بهترین ورزش برای شما باید شخصی‌سازی شده و بر اساس شرایط خاص بدنتان انتخاب شود. توصیه من این است که قبل از هر تصمیمی درباره دویدن یا هر ورزش دیگری، با پزشک متخصص ستون فقرات مشورت کنید.
