✅ این محتوا با نظارت مستقیم آقای دکتر محمدمهدی سلیمانی جراح مغز و اعصاب تولید شده و مورد تایید ایشان می باشد.
مقدمه
ستون فقرات یکی از مهم ترین بخش های بدن انسان است که علاوه بر نقش اساسی در ایستادن و حرکت، از نخاع و ریشه های عصبی نیز محافظت می کند. سلامت ستون فقرات به طور مستقیم بر کیفیت زندگی ما اثر می گذارد. یکی از مشکلات رایج در میان بیماران که گاهی باعث نگرانی یا سوال می شود، لوردوز ستون فقرات است. بسیاری از افراد هنگام شنیدن این اصطلاح تصور می کنند با یک بیماری جدی و خطرناک روبه رو هستند، در حالی که همه ما به طور طبیعی تا حدی لوردوز داریم و تنها زمانی که این قوس بیش از حد شود، به عنوان مشکل شناخته می شود.
به عنوان جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات، در این مقاله قصد دارم با زبانی ساده توضیح دهم که لوردوز چیست، چه علائمی دارد، چرا ایجاد می شود و چه روش هایی برای پیشگیری و درمان آن وجود دارد.
لوردوز طبیعی و لوردوز غیرطبیعی
ستون فقرات انسان به طور طبیعی دارای انحنای ملایمی در گردن، پشت و کمر است. این انحناها به بدن ما کمک می کنند تا وزن سر و بدن به طور متعادل تقسیم شود و فشارها هنگام راه رفتن یا دویدن کمتر به دیسک ها منتقل شوند.
قوس گردنی (لوردوز گردنی): در قسمت گردن به سمت جلو انحنا دارد.
قوس پشتی (کیفوز): در قسمت پشت به سمت عقب انحنا دارد.
قوس کمری (لوردوز کمری): در قسمت پایین کمر به سمت جلو انحنا دارد.
وقتی این قوس ها در محدوده طبیعی باشند، هیچ مشکلی برای بدن ایجاد نمی کنند. اما اگر قوس کمر یا گردن بیش از حد افزایش پیدا کند، به آن لوردوز غیرطبیعی گفته می شود. این وضعیت می تواند باعث درد، فشار به عضلات و حتی مشکلات حرکتی شود.
علائم لوردوز ستون فقرات
بسیاری از بیماران تا زمانی که درد یا تغییر شکل واضحی ایجاد نشود متوجه لوردوز غیرطبیعی نمی شوند. علائم اصلی عبارتند از:
درد کمر یا گردن به ویژه پس از ایستادن یا نشستن طولانی
احساس کشش یا گرفتگی در عضلات کمر
برجسته شدن باسن به سمت عقب در لوردوز کمری شدید
مشکلات در ایستادن مستقیم یا حفظ تعادل
در موارد شدید، فشار به دیسک ها و ایجاد علائم دیسک کمر یا دیسک گردن
علت های ایجاد لوردوز
لوردوز می تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. برخی از مهم ترین عوامل عبارتند از:
ضعف یا کوتاهی عضلات: ضعف عضلات شکم یا کوتاهی عضلات پشت و لگن می تواند قوس کمر را افزایش دهد.
اضافه وزن و چاقی: تجمع چربی در شکم فشار زیادی به ستون فقرات وارد می کند.
مشکلات مادرزادی: برخی افراد با ناهنجاری های استخوانی یا عضلانی به دنیا می آیند.
بیماری های ستون فقرات: مانند دیسک کمر، پوکی استخوان یا اسپوندیلولیستزیس.
عادت های حرکتی غلط: نشستن های طولانی مدت، استفاده از صندلی نامناسب و خم شدن های مکرر.
بارداری: به دلیل تغییر مرکز ثقل بدن، ممکن است موقتاً قوس کمر افزایش یابد.
لوردوز در چه سنینی بیشتر دیده می شود؟
لوردوز می تواند در هر سنی رخ دهد. در کودکان ممکن است به دلیل مشکلات مادرزادی یا ضعف عضلات ایجاد شود. در نوجوانان به دلیل رشد سریع استخوان ها و کم تحرکی شایع تر است. در بزرگسالان نیز چاقی، بی تحرکی و مشکلات دیسک از عوامل اصلی هستند. در افراد مسن هم پوکی استخوان و تغییرات دژنراتیو (فرسایشی) باعث لوردوز می شود.
عوارض لوردوز درمان نشده
اگر لوردوز غیرطبیعی به موقع تشخیص داده نشود و درمان مناسب صورت نگیرد، می تواند پیامدهای زیر را به همراه داشته باشد:
درد مزمن کمر یا گردن
فشار بیش از حد به دیسک ها و افزایش احتمال بیرون زدگی دیسک
مشکلات حرکتی و کاهش انعطاف پذیری
تغییر شکل ظاهری بدن و تاثیر بر اعتماد به نفس
در موارد شدید، اختلال در عملکرد ریه ها یا اندام های داخلی به دلیل تغییر وضعیت ستون فقرات
روش های تشخیص لوردوز
تشخیص لوردوز نیازمند معاینه دقیق پزشکی و گاهی تصویربرداری است. به طور معمول از این روش ها استفاده می کنیم:
معاینه بالینی: بررسی وضعیت بدن هنگام ایستادن و راه رفتن.
رادیوگرافی (X-Ray): برای مشاهده میزان انحنای ستون فقرات.
MRI یا CT Scan: در مواردی که احتمال آسیب دیسک یا مشکلات عصبی وجود دارد.
اندازه گیری زاویه لوردوز: پزشک زاویه دقیق انحنا را بررسی می کند تا مشخص شود آیا در محدوده طبیعی است یا خیر.
درمان لوردوز ستون فقرات
انتخاب روش درمان به شدت انحنا، علت ایجاد و شرایط سنی بیمار بستگی دارد. در بیشتر موارد درمان غیرجراحی نتیجه بخش است. روش های اصلی درمان شامل موارد زیر می شوند:
1. اصلاح سبک زندگی
کاهش وزن برای کاهش فشار روی کمر
استفاده از صندلی ارگونومیک
پرهیز از نشستن های طولانی مدت
2. فیزیوتراپی و ورزش
تمرینات تقویتی برای عضلات شکم و پشت
تمرینات کششی برای عضلات لگن و ران
تمرینات اصلاحی برای بهبود وضعیت بدن
3. استفاده از بریس یا کمربند طبی
در کودکان و نوجوانان با لوردوز شدید ممکن است استفاده از بریس توصیه شود.
4. دارودرمانی
مسکن ها و داروهای ضدالتهاب در صورت وجود درد استفاده می شوند، البته این روش موقتی است و علت اصلی را درمان نمی کند.
5. جراحی
جراحی تنها در موارد بسیار شدید و زمانی که درمان های غیرجراحی مؤثر نباشند انجام می شود. هدف جراحی اصلاح انحنای غیرطبیعی و جلوگیری از پیشرفت عوارض است.
پیشگیری از لوردوز
همان طور که همیشه به بیمارانم توصیه می کنم، پیشگیری بهتر از درمان است. شما می توانید با رعایت چند نکته ساده از بروز یا تشدید لوردوز جلوگیری کنید:
حفظ وزن مناسب
انجام ورزش های منظم مثل شنا و پیاده روی
توجه به نحوه صحیح نشستن و ایستادن
اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین به شکل غلط
استفاده از تشک مناسب برای خواب
تفاوت لوردوز با کیفوز و اسکولیوز
گاهی بیماران بین اصطلاحات مختلف ستون فقرات دچار سردرگمی می شوند. برای شفافیت بیشتر:
لوردوز: افزایش قوس به سمت جلو (معمولاً در کمر و گردن).
کیفوز: افزایش قوس به سمت عقب (معمولاً در پشت).
اسکولیوز: انحراف ستون فقرات به طرفین.
هر کدام از این ناهنجاری ها نیازمند بررسی دقیق و درمان مخصوص به خود هستند.
نتیجه گیری پزشک
لوردوز به معنی قوس غیرطبیعی ستون فقرات است که می تواند در گردن یا کمر ایجاد شود. اگرچه وجود قوس طبیعی برای عملکرد صحیح بدن لازم است، اما افزایش بیش از حد آن باعث درد و مشکلات حرکتی می شود. خوشبختانه در بسیاری از موارد با اصلاح سبک زندگی، ورزش و درمان های غیرجراحی می توان آن را کنترل کرد.
اگر شما یا یکی از اعضای خانواده تان دچار علائمی مانند درد مداوم کمر، برجستگی غیرطبیعی باسن یا مشکلات حرکتی هستید، توصیه می کنم حتما برای بررسی به پزشک متخصص مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام لوردوز باعث می شود درمان ساده تر و مؤثرتر باشد.
