✅ این محتوا با نظارت مستقیم آقای دکتر محمدمهدی سلیمانی جراح مغز و اعصاب تولید شده و مورد تایید ایشان می باشد.
مقدمه
به عنوان جراح مغز و اعصاب و دیسک، در طول سال‌ها بارها شاهد بوده‌ام که بیماران در برخورد اول با واژه «بریس» دچار ابهام می‌شوند. بسیاری نمی‌دانند بریس دقیقا چه نقشی دارد، چه انواعی دارد و چه کمکی به درمان می‌کند. به همین دلیل تصمیم گرفتم در این مطلب، توضیحی کامل و روشن برای مردم عزیز کشورمان ارائه کنم تا هر فردی بتواند آگاهانه از این وسیله استفاده کند و در صورت نیاز، نگرانی بی‌مورد نداشته باشد.
بریس چیست؟
بریس (Brace) وسیله‌ای کمکی است که برای حمایت و ثابت نگه‌داشتن بخشی از بدن به‌کار می‌رود. این وسیله معمولا از جنس پلاستیک پزشکی، فلز سبک یا ترکیب موادی طراحی می‌شود که بتوانند حرکت مفصل یا ستون فقرات را محدود یا اصلاح کنند. هدف اصلی استفاده از بریس، کاهش درد، جلوگیری از پیشرفت مشکل و کمک به روند درمان است.
در جراحی مغز و اعصاب و دیسک، بیشترین کاربرد بریس مربوط به ستون فقرات گردنی و کمری است. مثلا بعد از جراحی دیسک کمر یا گردن، یا حتی در برخی شکستگی‌ها و انحرافات ستون فقرات، بیمار برای مدتی باید از بریس استفاده کند تا فشار کمتری به مهره‌ها وارد شود.
چرا بریس تجویز می‌شود؟
بریس وسیله‌ای نیست که فرد به صورت خودسرانه از داروخانه تهیه و استفاده کند. معمولا پزشک متخصص پس از بررسی شرایط بیمار تصمیم به تجویز آن می‌گیرد. دلایل تجویز بریس می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
حمایت بعد از جراحی: برای ثابت نگه‌داشتن ستون فقرات یا گردن تا زمان ترمیم بافت‌ها.
کاهش درد: با محدود کردن حرکات دردناک و ایجاد ثبات نسبی.
اصلاح وضعیت بدن: در برخی موارد مانند اسکولیوز (انحراف ستون فقرات).
جلوگیری از آسیب بیشتر: مثلا در شکستگی‌های پایدار مهره.
کمک به توانبخشی: در دوره فیزیوتراپی یا بازتوانی پس از آسیب.
انواع بریس ستون فقرات
بریس‌ها مدل‌های مختلفی دارند و هرکدام کاربرد خاص خود را دارند. انتخاب نوع بریس بر اساس وضعیت بیمار و توصیه پزشک انجام می‌شود.
۱. بریس گردنی (Cervical Brace)
این بریس‌ها برای ثابت نگه داشتن گردن استفاده می‌شوند.
یقه نرم (Soft Collar): بیشتر برای کاهش دردهای خفیف گردن.
یقه سخت (Hard Collar): پس از جراحی گردن یا در آسیب‌های شدیدتر.
۲. بریس کمری (Lumbar Brace)
یکی از شایع‌ترین انواع بریس است.
بریس کشی یا کمربند طبی: برای کمردردهای عضلانی یا دیسک‌های خفیف.
بریس سخت کمری: بعد از جراحی یا در شکستگی‌ها.
۳. بریس اسکولیوز
برای بیماران مبتلا به انحراف ستون فقرات (اسکولیوز) به‌خصوص در نوجوانان استفاده می‌شود. این بریس‌ها طراحی‌های خاص دارند و معمولا به‌طور طولانی‌مدت تجویز می‌شوند.
مزایای استفاده از بریس
از تجربه بالینی می‌توانم بگویم که بیماران معمولا پس از مدتی استفاده از بریس، نتایج مثبتی را تجربه می‌کنند:
کاهش قابل توجه درد.
احساس امنیت بیشتر هنگام حرکت.
پیشگیری از جابه‌جایی مهره‌ها بعد از جراحی.
کمک به اصلاح وضعیت بدنی و جلوگیری از انحراف بیشتر.
محدودیت‌ها و نکات مهم
بریس وسیله‌ای کمکی است، اما جایگزین درمان قطعی محسوب نمی‌شود. استفاده نادرست یا طولانی‌مدت بدون نظارت پزشک می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند. مثلا:
ضعف عضلات در اثر بی‌حرکتی طولانی.
وابستگی بیمار به بریس و کاهش اعتماد به نفس حرکتی.
مشکلات پوستی مانند زخم یا حساسیت.
تجربه بالینی من با بیماران
در طول کارم، بارها دیده‌ام که بیمارانی که با نگرانی فراوان به مطب می‌آیند، پس از آشنایی با بریس و استفاده درست، آرامش پیدا می‌کنند. مثلا بیماری داشتم که بعد از جراحی دیسک گردن، نگران بود حرکت ساده‌ای باعث آسیب دوباره شود. پس از تجویز بریس گردنی، هم درد بیمار کنترل شد و هم اعتماد به نفس او در بازگشت به فعالیت‌های روزمره افزایش یافت.
نکات مهم برای استفاده صحیح از بریس
به بیمارانم همیشه این توصیه‌ها را می‌کنم:
بریس را دقیقا طبق دستور پزشک ببندید.
زمان استفاده را رعایت کنید؛ نه کمتر و نه بیشتر.
بریس را تمیز نگه دارید تا مشکلات پوستی ایجاد نشود.
در صورت احساس درد یا فشار غیرطبیعی، حتما با پزشک مشورت کنید.
فیزیوتراپی و ورزش‌های توصیه‌شده را در کنار بریس فراموش نکنید.
پرسش‌های رایج بیماران
۱. آیا استفاده از بریس باعث وابستگی می‌شود؟
اگر به‌طور طولانی‌مدت و بدون برنامه استفاده شود، بله. اما با نظارت پزشک، مدت استفاده کنترل می‌شود تا مشکلی ایجاد نگردد.
۲. آیا می‌توانم بریس را هنگام خواب باز کنم؟
این موضوع بستگی به نوع آسیب یا جراحی دارد. در بعضی موارد باید حتی هنگام خواب بریس بسته باشد، در برخی دیگر می‌توان شب‌ها آن را باز کرد. تصمیم نهایی با پزشک است.
۳. آیا بریس جایگزین جراحی می‌شود؟
خیر. بریس تنها یک ابزار کمکی است. در برخی بیماران می‌تواند جراحی را به تأخیر بیندازد، اما هرگز جایگزین درمان اصلی نیست.
جمع‌بندی
بریس وسیله‌ای ساده اما بسیار مؤثر در درمان مشکلات ستون فقرات و گردن است. استفاده درست از بریس می‌تواند به کاهش درد، تسریع روند بهبود و پیشگیری از آسیب‌های بیشتر کمک کند. با این حال، استفاده از آن باید تحت نظر پزشک باشد تا از عوارض احتمالی جلوگیری شود.
به عنوان جراح مغز و اعصاب و دیسک، همیشه به بیمارانم تأکید می‌کنم که بریس فقط بخشی از درمان است. ترکیب آن با فیزیوتراپی، ورزش‌های صحیح و پیگیری منظم پزشکی می‌تواند بهترین نتیجه را به همراه داشته باشد.
