✅ این محتوا با نظارت مستقیم آقای دکتر محمدمهدی سلیمانی جراح مغز و اعصاب تولید شده و مورد تایید ایشان می باشد.

مقدمه

دیسک گردن یکی از شایع‌ترین علل درد و بی‌حسی در گردن، شانه و بازوها است. زمانی که بخش ژله‌ای دیسک بین مهره‌ای از جای خود بیرون می‌زند یا دچار التهاب می‌شود، فشار به ریشه‌های عصبی وارد می‌کند. یکی از مؤثرترین و ایمن‌ترین روش‌های درمان در مراحل اولیه، فیزیوتراپی است. فیزیوتراپی دیسک گردن با هدف کاهش درد، کاهش التهاب، بهبود حرکت گردن و جلوگیری از بازگشت مجدد علائم انجام می‌شود.
 

اهداف فیزیوتراپی در درمان دیسک گردن

فیزیوتراپی با چند هدف اصلی انجام می‌شود:

1. کاهش درد و التهاب با روش‌های غیر دارویی

2. افزایش انعطاف‌پذیری عضلات گردن و شانه

3. تقویت عضلات نگهدارنده ستون فقرات گردنی

4. اصلاح پوسچر (وضعیت بدنی)

5. جلوگیری از پیشرفت بیرون‌زدگی دیسک و عود علائم

مراحل فیزیوتراپی دیسک گردن

درمان فیزیوتراپی معمولاً در چند مرحله انجام می‌شود. هر مرحله متناسب با وضعیت بیمار طراحی می‌شود و ممکن است شامل روش‌های زیر باشد:

1. درمان با گرما یا سرما

در مراحل حاد، استفاده از کمپرس سرد برای کاهش التهاب توصیه می‌شود. پس از کاهش درد، گرمای موضعی به بهبود گردش خون و شل شدن عضلات کمک می‌کند.

2. الکتروتراپی (TENS و IFC)

در این روش جریان‌های الکتریکی ضعیف برای کاهش درد و تحریک عضلات به کار می‌روند. این کار باعث آزاد شدن مواد ضد درد طبیعی بدن (اندورفین) می‌شود.

3. اولتراسوند درمانی

امواج صوتی با فرکانس بالا وارد بافت‌های عمیق می‌شوند و باعث کاهش التهاب و افزایش جریان خون در محل آسیب‌دیده می‌گردند.

4. تراکشن گردن (کشش مکانیکی)

در مواردی که فشار روی دیسک زیاد است، از دستگاه کشش گردنی برای کاهش فشار بر عصب‌ها استفاده می‌شود. این روش باید فقط تحت نظر فیزیوتراپیست مجرب انجام شود.

5. ماساژ درمانی

ماساژ علمی باعث کاهش اسپاسم عضلات گردن و بهبود خون‌رسانی به بافت‌ها می‌شود. ماساژ باید ملایم و دقیق باشد تا التهاب را تشدید نکند.

6. تمرینات اصلاحی و تقویتی

تمرینات ویژه‌ای برای تقویت عضلات گردن، شانه و قسمت فوقانی پشت طراحی می‌شوند. این تمرینات به تعادل عضلانی کمک کرده و از فشار اضافی بر دیسک جلوگیری می‌کنند.

7. آموزش وضعیت صحیح بدن

یکی از مهم‌ترین بخش‌های فیزیوتراپی، آموزش نحوه صحیح نشستن، خوابیدن و کار کردن است. تغییر عادت‌های حرکتی اشتباه نقش زیادی در جلوگیری از عود بیماری دارد.

جدول تمرینات متداول فیزیوتراپی گردن

فیزیوتراپی در منزل

اگر بیمار پس از چند جلسه بهبود نسبی پیدا کند، فیزیوتراپیست می‌تواند بخشی از تمرینات را برای انجام در منزل آموزش دهد. این تمرینات باید روزانه و با دقت انجام شوند. نکته مهم این است که در صورت بازگشت درد یا بی‌حسی، باید تمرینات متوقف شده و با پزشک مشورت شود.

مدت زمان درمان

مدت زمان لازم برای بهبود بستگی به شدت بیرون‌زدگی دیسک، سن بیمار و همکاری او با برنامه درمانی دارد. معمولاً بین ۱۰ تا ۲۰ جلسه فیزیوتراپی برای رسیدن به بهبود نسبی لازم است. در موارد مزمن ممکن است درمان طولانی‌تر شود.

مراقبت‌های پس از فیزیوتراپی

1. اجتناب از حرکات ناگهانی گردن

2. استفاده از بالش طبی با ارتفاع مناسب

3. گرم نگه داشتن گردن در فصول سرد

4. پرهیز از کار طولانی با موبایل و لپ‌تاپ با سر خم‌شده

5. انجام منظم تمرینات اصلاحی

نقش پزشک جراح مغز و اعصاب

در حالی که فیزیوتراپی نقش کلیدی در درمان دیسک گردن دارد، نظارت پزشک متخصص بر روند درمان ضروری است. پزشک با بررسی MRI و معاینه عصبی مشخص می‌کند که آیا بیمار برای فیزیوتراپی مناسب است یا نیاز به درمان دارویی و حتی جراحی دارد. در مواردی که فشار بر نخاع شدید باشد، باید درمان جراحی در اولویت قرار گیرد تا از آسیب دائمی جلوگیری شود.

نکته مهم درباره عود دیسک گردن

یکی از دلایل اصلی بازگشت علائم، بی‌توجهی به وضعیت بدن و عدم ادامه تمرینات پس از بهبود است. فیزیوتراپی فقط شروع درمان است و بیمار باید سبک زندگی خود را اصلاح کند تا از بازگشت بیماری جلوگیری شود.

چه زمانی فیزیوتراپی کافی نیست؟

اگر پس از چند هفته درمان علائمی مانند ضعف بازو، بی‌حسی مداوم انگشتان، یا درد شدید ادامه پیدا کند، لازم است بیمار مجدداً توسط جراح مغز و اعصاب ارزیابی شود. در این شرایط ممکن است نیاز به تزریق اپیدورال یا جراحی رفع فشار وجود داشته باشد.

جمع‌بندی

فیزیوتراپی دیسک گردن یکی از مؤثرترین روش‌های درمان غیرجراحی است که با هدف کاهش درد، اصلاح پوسچر و تقویت عضلات گردنی انجام می‌شود. با این حال، تشخیص و نظارت پزشک متخصص بر روند درمان ضروری است تا از آسیب‌های احتمالی جلوگیری شود و بیمار سریع‌تر به زندگی عادی بازگردد.