✅ این محتوا با نظارت مستقیم آقای دکتر محمدمهدی سلیمانی جراح مغز و اعصاب تولید شده و مورد تایید ایشان می باشد.

مقدمه

سیاتیک در ذهن بسیاری از افراد یک مشکل مربوط به سالمندان است، اما در عمل بخش قابل توجهی از بیماران مبتلا به درد سیاتیک را جوانان تشکیل می دهند. در مطب با جوانانی روبه رو می شوم که با درد تیرکشنده از کمر به باسن و پا مراجعه می کنند و اغلب متعجب اند که چرا در این سن دچار چنین مشکلی شده اند. شناخت علت سیاتیک در جوانان هم به تشخیص درست کمک می کند و هم از درمان های اشتباه و تاخیر در درمان جلوگیری می کند.

سیاتیک دقیقا چیست؟

عصب سیاتیک بزرگ ترین عصب بدن است که از ناحیه کمر شروع می شود، از باسن عبور می کند و تا پشت ران و ساق پا ادامه دارد. هر عاملی که باعث فشار، کشش یا التهاب این عصب شود می تواند درد سیاتیکی ایجاد کند. این درد معمولا یک طرفه است، به صورت تیرکشنده یا سوزشی احساس می شود و گاهی با بی حسی یا گزگز همراه است.

چرا سیاتیک در جوانان شایع شده است؟

سبک زندگی جوانان در دهه های اخیر به شکل قابل توجهی تغییر کرده است. نشستن های طولانی، فعالیت بدنی نامناسب، استفاده زیاد از موبایل و لپ تاپ و کاهش تحرک نقش مهمی در افزایش مشکلات ستون فقرات دارند. ستون فقرات جوان سالم است اما در برابر فشارهای نادرست مداوم آسیب پذیر می شود.

مهم ترین علت های سیاتیک در جوانان

دیسک کمر

شایع ترین علت سیاتیک در جوانان بیرون زدگی یا پارگی دیسک کمر است. برخلاف تصور عمومی، دیسک کمر فقط مخصوص سالمندان نیست. جوانانی که اجسام سنگین را به شکل نادرست بلند می کنند، تمرینات ورزشی غیر اصولی دارند یا ساعات طولانی پشت میز می نشینند، در معرض آسیب دیسک هستند. بیرون زدگی دیسک می تواند به ریشه عصب سیاتیک فشار وارد کند و درد شدیدی ایجاد کند.

نشستن طولانی و وضعیت بدنی نادرست

نشستن طولانی مدت به خصوص با قوز کردن، خم شدن گردن و گودی بیش از حد کمر فشار مداومی به دیسک ها و مفاصل ستون فقرات وارد می کند. این فشار به مرور باعث التهاب اطراف عصب سیاتیک می شود. بسیاری از جوانانی که کار اداری یا مطالعه طولانی دارند با این مشکل مراجعه می کنند.

فعالیت ورزشی غیر اصولی

ورزش نکردن مضر است اما ورزش اشتباه هم خطرناک است. تمرینات سنگین بدون گرم کردن، وزنه زدن با تکنیک غلط، حرکات انفجاری ناگهانی و تمرین بیش از حد می تواند باعث آسیب دیسک یا کشیدگی عضلات اطراف عصب سیاتیک شود. در این موارد درد ممکن است ناگهانی شروع شود.

ضعف عضلات مرکزی بدن

عضلات شکم، کمر و لگن نقش مهمی در حمایت از ستون فقرات دارند. در بسیاری از جوانان این عضلات ضعیف هستند. ضعف این عضلات باعث می شود فشار بیشتری به مهره ها و دیسک ها وارد شود و احتمال تحریک عصب سیاتیک افزایش یابد.

اضافه وزن و چاقی

هرچند اضافه وزن در جوانان کمتر از سنین بالاتر دیده می شود، اما حتی چند کیلو اضافه وزن می تواند فشار قابل توجهی به ستون فقرات وارد کند. این فشار به خصوص در ناحیه کمری باعث تشدید درد سیاتیکی می شود.

استرس و انقباض عضلانی

استرس مزمن می تواند باعث انقباض طولانی مدت عضلات کمر و باسن شود. یکی از عضلاتی که در این شرایط اهمیت دارد عضله پیریفورمیس است. انقباض این عضله می تواند عصب سیاتیک را تحت فشار قرار دهد و حالتی شبیه سیاتیک ایجاد کند که به آن سندرم پیریفورمیس گفته می شود.

ضربه و آسیب

سقوط، تصادف یا ضربه مستقیم به کمر و لگن می تواند باعث آسیب به عصب سیاتیک یا ساختارهای اطراف آن شود. در جوانان فعال این علت کمتر از دیسک کمر نیست و باید جدی گرفته شود.

علائم سیاتیک در جوانان

درد تیرکشنده از کمر به باسن و پا
دردی که با نشستن طولانی تشدید می شود
احساس سوزش یا گزگز در پا
بی حسی در ران، ساق یا کف پا
ضعف عضلانی در پا در موارد شدید
درد یک طرفه که به ندرت دو طرفه می شود

چه زمانی سیاتیک در جوانان خطرناک است؟

اگر درد سیاتیکی با ضعف پیشرونده پا، بی اختیاری ادرار یا مدفوع، یا بی حسی شدید در ناحیه تناسلی همراه باشد، این وضعیت اورژانسی است و نیاز به بررسی فوری دارد. خوشبختانه این موارد نادر هستند اما آگاهی از آنها اهمیت زیادی دارد.

چگونه علت سیاتیک در جوانان تشخیص داده می شود؟

تشخیص درست بر پایه شرح حال دقیق و معاینه بالینی است. پزشک با بررسی الگوی درد، معاینه قدرت عضلات، رفلکس ها و تست های خاص عصبی می تواند منشا درد را تشخیص دهد. در صورت لزوم تصویربرداری مانند ام آر آی درخواست می شود. انجام ام آر آی بدون معاینه دقیق توصیه نمی شود و ممکن است باعث نگرانی بی مورد شود.

آیا همه جوانان مبتلا به سیاتیک نیاز به جراحی دارند؟

خیر. اکثریت جوانان مبتلا به سیاتیک با درمان های غیر جراحی بهبود پیدا می کنند. استراحت نسبی، داروهای ضد التهاب، فیزیوتراپی اصولی و اصلاح سبک زندگی در اغلب موارد موثر است. جراحی فقط در موارد خاص و مقاوم به درمان یا در شرایط اورژانسی مطرح می شود.

نقش اصلاح سبک زندگی در درمان سیاتیک جوانان

اصلاح نحوه نشستن
افزایش تحرک روزانه
انجام ورزش های تقویتی مناسب
کاهش وزن در صورت اضافه وزن
کنترل استرس
پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین به شکل نادرست

پیشگیری از سیاتیک در جوانان

سیاتیک در بسیاری از موارد قابل پیشگیری است. آموزش صحیح نشستن، توجه به ارگونومی محل کار و مطالعه، ورزش منظم و اصولی و توجه به دردهای اولیه کمر نقش مهمی در پیشگیری دارند. درد کمر در جوانی نباید نادیده گرفته شود.

جمع بندی از نگاه پزشک

سیاتیک در جوانان یک مشکل واقعی و شایع است که اغلب به دلیل سبک زندگی نادرست و فشارهای مداوم به ستون فقرات ایجاد می شود. تشخیص زودهنگام و درمان اصولی می تواند از مزمن شدن درد و عوارض بعدی جلوگیری کند. اگر جوانی هستید که دچار درد تیرکشنده کمر و پا شده اید، بررسی پزشکی دقیق اولین و مهم ترین قدم است. درمان به موقع نه تنها درد را کاهش می دهد بلکه از آسیب های جدی تر آینده جلوگیری می کند.