✅ این محتوا با نظارت مستقیم آقای دکتر محمدمهدی سلیمانی جراح مغز و اعصاب تولید شده و مورد تایید ایشان می باشد.
مقدمه
وقتی بیماری از درد دست و بی حسی انگشتان شکایت می کند و همزمان در گردن نیز احساس درد یا گرفتگی دارد، اولین احتمال این است که یکی از ریشه های عصبی در ناحیه گردن تحت فشار قرار گرفته باشد. بسیاری از بیماران این حالت را با نام اشتباه «سیاتیک گردن» توصیف می کنند؛ در حالی که از نظر علمی، عصب سیاتیک در ناحیه کمر و پا قرار دارد.
با این حال، چون الگوی درد مشابه است و از گردن به دست انتشار پیدا می کند، این اصطلاح در میان مردم جا افتاده است. اصطلاح درست این بیماری «رادیکولوپاتی گردنی» یا «گیر افتادن ریشه عصبی گردن» است.
در این حالت، یک یا چند عصب خروجی از مهره های گردن دچار فشار یا التهاب می شوند و همین امر باعث بروز درد تیرکشنده، گزگز، ضعف عضلانی یا بی حسی در شانه، بازو، ساعد یا انگشتان می شود.
کاربرد اصطلاح سیاتیک گردن
بیماران در توصیف مشکلات عصبی دست و بازو معمولا از عباراتی مثل سیاتیک گردن یا سیاتیک دست استفاده می کنند. از نظر من به عنوان پزشک، هدف این است که بیمار بهترین درمان را دریافت کند. بنابراین مهم تر از عنوان بیماری، درک درست از علت فشار عصبی و مسیر درمان است.
سیاتیک گردن زمانی استفاده می شود که:
درد از گردن شروع شده و به یک یا هر دو دست می رسد
بی حسی یا گزگز در طول بازو وجود دارد
درد با فعالیت هایی مثل کار با موبایل یا نشستن طولانی تشدید می شود
ضعف انگشتان یا افتادن اشیا از دست دیده می شود
این علائم معمولا به دلیل فشار روی عصب های C5، C6، C7 یا C8 ایجاد می شود و هر کدام الگوی درد مخصوص خود را دارد.
علائم سیاتیک گردن
علائم بسته به این که کدام ریشه عصبی درگیر شده باشد، متفاوت است. اما رایج ترین نشانه ها شامل موارد زیر است:
1 درد تیرکشنده
درد می تواند تیز، سوزشی یا حالت برق گرفتگی داشته باشد و از گردن به شانه، بازو و انگشتان انتشار پیدا کند.
2 بی حسی و گزگز
این حالت بیشتر در انگشت شست، انگشت وسط یا انگشت حلقه احساس می شود. درگیری عصب C6 و C7 بیشترین ارتباط را با این علامت دارد.
3 ضعف عضلانی
بیمار احساس می کند قدرت گرفتن اشیا کاهش یافته یا در بلند کردن بازو مشکل دارد.
4 درد با نشستن یا جلو آوردن سر
نشستن طولانی، کار با لپ تاپ یا موبایل معمولا درد را بدتر می کند.
5 بهبود موقت با استراحت
در مراحل اولیه، استراحت کوتاه ممکن است درد را کمتر کند. اما در مراحل شدید، درد مداوم می شود.
علت های اصلی سیاتیک گردن
فشار روی ریشه های عصبی گردن دلایل مختلفی دارد، اما چهار علت اصلی بیشتر دیده می شود:
1 بیرون زدگی یا فتق دیسک گردن
شایع ترین علت دردهای تیرکشنده دست، فتق دیسک است. دیسک بیرون زده با تماس یا فشار روی ریشه عصبی باعث درد و بی حسی می شود.
2 آرتروز گردن
با بالا رفتن سن، مفاصل و دیسک های بین مهره ای دچار تغییرات فرسایشی می شوند. این تغییرات باعث تنگی کانال و فشار مزمن روی اعصاب می شود.
3 تنگی کانال گردن
گاهی فضای عبور عصب در مهره ها تنگ می شود و عصب در هنگام حرکت گردن تحت فشار قرار می گیرد.
4 اسپاسم شدید عضلات
انقباض های مداوم عضلات تراپز یا عضلات بین مهره ای می تواند روی اعصاب اثر غیر مستقیم بگذارد و علائم شبیه سیاتیک گردن ایجاد کند.
تشخیص سیاتیک گردن چگونه انجام می شود؟
تشخیص دقیق کلید درمان درست است. در معاینه، پزشک چند نکته مهم را بررسی می کند:
1 بررسی الگوی درد
الگوی درد کمک می کند بفهمیم کدام ریشه عصبی درگیر است.
2 تست هایی مثل اسپارلینگ
این تست ها حساسیت عصب را نشان می دهند.
3 بررسی قدرت عضلات و رفلکس
ضعف در انگشت شست یا بازو نشانه درگیری جدی عصب است.
4 ام آر آی گردن
در صورت درد طولانی یا علائم عصبی، ام آر آی بهترین روش برای مشاهده فتق دیسک، تنگی کانال و آرتروز است.
5 نوار عصب و عضله
اگر علائم مبهم باشد یا برای تصمیم نهایی به اطلاعات بیشتر نیاز باشد، نوار عصب انجام می شود.
چه زمانی سیاتیک گردن خطرناک است؟
برخی علائم نیاز به مراجعه فوری دارند:
ضعف شدید دست یا افتادن اشیا
بی حسی گسترده یا شدید
درد غیر قابل تحمل
از دست رفتن کنترل حرکتی
در این موارد احتمال فشار شدید روی عصب وجود دارد و باید سریع ارزیابی انجام شود.
درمان سیاتیک گردن
هدف درمان، کاهش التهاب عصب، بهبود حرکت گردن و جلوگیری از آسیب دائمی است. اغلب بیماران با درمان های غیر جراحی بهبود پیدا می کنند.
1 دارو درمانی
داروهای ضد التهاب، شل کننده عضلات یا داروهای عصبی مثل گاباپنتین ممکن است نیاز باشد. تجویز این داروها باید توسط پزشک انجام شود.
2 فیزیوتراپی
فیزیوتراپی موثرترین درمان در مراحل اولیه است و شامل:
تقویت عضلات گردن
اصلاح وضعیت بدن
درمان دستی
کشش های کنترل شده
در بسیاری از بیماران، درد دست با چند جلسه درمان مناسب بهبود پیدا می کند.
3 تزریق انتخابی
اگر درد مقاوم باشد، تزریق های تخصصی در اطراف ریشه عصبی می تواند التهاب را کاهش دهد. این کار باید توسط متخصص انجام شود.
4 اصلاح سبک زندگی
استفاده درست از موبایل
تنظیم ارتفاع میز کار
اجتناب از خم کردن گردن برای مدت طولانی
خوابیدن با بالش مناسب
این اصلاحات برای جلوگیری از عود بیماری بسیار اهمیت دارد.
5 جراحی گردن
عمل جراحی فقط زمانی انجام می شود که:
ضعف عضلانی رو به پیشرفت باشد
درد شدید و مقاوم وجود داشته باشد
ام آر آی نشان دهنده فشار قابل توجه روی عصب باشد
موفقیت جراحی در موارد درست بسیار بالا است و می تواند فشار روی عصب را کاملا برطرف کند.
تفاوت سیاتیک گردن با درد ساده گردن
بسیاری از بیماران دردهای عضلانی گردن را با سیاتیک گردن اشتباه می گیرند. چند تفاوت مهم وجود دارد:
درد ساده گردن به دست انتشار پیدا نمی کند
بی حسی و گزگز نشانه درگیری عصب است
در سیاتیک گردن ممکن است قدرت دست کاهش پیدا کند
درد عصبی معمولا تیز و شبیه برق گرفتگی است
اگر درد فقط موضعی باشد، معمولا مربوط به عضلات است و جدی نیست.
آیا سیاتیک گردن خطرناک است؟
سیاتیک گردن در اکثر موارد با درمان های ساده کنترل می شود. اما اگر فشار روی عصب طولانی شود، ممکن است باعث ضعف دائمی عضلات یا آسیب ماندگار شود. بنابراین مراجعه به موقع و تشخیص دقیق بسیار مهم است.
پیشگیری از سیاتیک گردن
پیشگیری در این بیماری بسیار موثر است. مهم ترین اقدامات:
حفظ وضعیت صحیح گردن هنگام مطالعه یا کار
تقویت عضلات گردن و شانه
استفاده کم تر از موبایل در حالت خم شده
پرهیز از نشستن طولانی
استراحت های کوتاه میان کار
خوابیدن با بالش استاندارد
این اقدامات می توانند به طور قابل توجهی احتمال بروز یا عود بیماری را کاهش دهند.
جمع بندی
سیاتیک گردن اصطلاحی است که مردم برای بیان درد تیرکشنده دست استفاده می کنند. این حالت معمولا ناشی از فشار روی یکی از ریشه های عصبی گردن است. علائم شامل درد تیرکشنده، بی حسی، گزگز و ضعف دست است. تشخیص دقیق با معاینه، ام آر آی و نوار عصب انجام می شود. بیشتر بیماران با دارو، فیزیوتراپی و اصلاح سبک زندگی بهبود پیدا می کنند و تنها درصد کمی نیاز به جراحی دارند.
