✅ این محتوا با نظارت مستقیم آقای دکتر محمدمهدی سلیمانی جراح مغز و اعصاب تولید شده و مورد تایید ایشان می باشد.
مقدمه
یکی از موضوعاتی که بسیاری از بیماران با نگرانی درباره آن از من سوال می‌کنند، دیسک کمر نزدیک نخاع است. این مشکل می‌تواند باعث علائم آزاردهنده شود و در صورت بی‌توجهی حتی عوارض جدی برای بیمار به همراه داشته باشد. در این مطلب به زبان ساده توضیح می‌دهم که دیسک کمر نزدیک نخاع چه علائمی دارد، چرا ایجاد می‌شود و چه روش‌هایی برای درمان آن وجود دارد.
دیسک کمر نزدیک نخاع یعنی چه؟
بین مهره‌های ستون فقرات، بالشتک‌هایی به نام دیسک وجود دارند که مانند ضربه‌گیر عمل می‌کنند. گاهی به دلیل فشار یا آسیب، بخشی از دیسک بیرون می‌زند و به کانال نخاعی نزدیک می‌شود. اگر این بیرون‌زدگی با نخاع یا ریشه‌های عصبی تماس پیدا کند، فرد دچار علائم متعددی می‌شود.
زمانی که دیسک کمر خیلی نزدیک نخاع باشد، اهمیت تشخیص و درمان بیشتر می‌شود، زیرا احتمال فشار مستقیم روی نخاع و ایجاد عوارض عصبی وجود دارد.
علائم دیسک کمر نزدیک نخاع
علائم این مشکل بسته به محل و شدت فشار دیسک متفاوت است. اما به طور کلی می‌توان آن‌ها را به شکل زیر دسته‌بندی کرد:
1. علائم شایع اولیه
کمردرد مداوم یا شدید به‌ویژه هنگام نشستن یا ایستادن طولانی
درد تیرکشنده به پاها (سیاتیک)
احساس گزگز یا مورمور در ساق پا و کف پا
2. علائم عصبی پیشرفته
ضعف در پاها یا دشواری در راه رفتن
بی‌حسی در ران‌ها یا ساق‌ها
کاهش قدرت کنترل حرکات پا
3. علائم هشدار دهنده جدی
بی‌اختیاری ادرار یا مدفوع
بی‌حسی در ناحیه بین پاها یا اطراف مقعد (به اصطلاح بی‌حسی زینی)
درد بسیار شدید و ناگهانی که با داروهای معمول کاهش نمی‌یابد
این گروه از علائم هشدار می‌دهند که دیسک فشار زیادی به نخاع وارد کرده است و نیاز به اقدام فوری پزشکی وجود دارد.
علت ایجاد دیسک کمر نزدیک نخاع
عوامل متعددی در ایجاد این وضعیت نقش دارند:
افزایش سن و فرسودگی دیسک‌ها
بلند کردن اجسام سنگین به شکل نادرست
نشستن طولانی مدت با وضعیت نامناسب
آسیب‌های ورزشی یا تصادفات
اضافه وزن و ضعف عضلات شکم و کمر
زمینه ژنتیکی و کیفیت بافت دیسک
تشخیص دیسک کمر نزدیک نخاع
به عنوان جراح ستون فقرات، در اولین مرحله شرح حال بیمار و معاینه دقیق انجام می‌دهم. سپس در صورت نیاز از روش‌های تصویربرداری کمک می‌گیریم:
MRI: بهترین روش برای مشاهده دیسک و محل نزدیک بودن آن به نخاع
سی تی اسکن: در مواردی برای بررسی استخوان‌های مهره‌ها استفاده می‌شود
نوار عصب و عضله: برای بررسی شدت فشار دیسک بر اعصاب
درمان دیسک کمر نزدیک نخاع
روش درمان بسته به شدت علائم و نتایج تصویربرداری انتخاب می‌شود. هدف من همیشه این است که ابتدا درمان‌های غیرجراحی امتحان شود، مگر در موارد اورژانسی که خطر آسیب نخاعی وجود داشته باشد.
1. درمان‌های غیرجراحی
استراحت نسبی: کاهش فعالیت‌های سنگین برای مدتی کوتاه
دارو درمانی: شامل داروهای ضد التهاب، شل کننده عضلانی و مسکن‌ها
فیزیوتراپی: برای تقویت عضلات و بهبود وضعیت ستون فقرات
تزریق داخل کانال نخاعی (اپیدورال): برای کاهش التهاب و درد در بیماران خاص
اصلاح سبک زندگی: کاهش وزن، فعالیت منظم، نشستن صحیح و پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین
2. درمان‌های جراحی
اگر علائم بیمار شدید باشد یا درمان‌های غیرجراحی موثر واقع نشود، جراحی مطرح می‌شود. برخی از روش‌ها عبارتند از:
دیسککتومی میکروسکوپی: برداشتن قسمت بیرون زده دیسک با کمترین آسیب به بافت‌های اطراف
جراحی اندوسکوپی دیسک: روشی کم تهاجمی با برش کوچک و دوره نقاهت کوتاه‌تر
جراحی باز: در موارد پیچیده یا زمانی که فشار مستقیم بر نخاع وجود دارد
تصمیم برای جراحی همیشه با بررسی کامل وضعیت بیمار و مشورت دقیق گرفته می‌شود.
خطرات بی‌توجهی به دیسک کمر نزدیک نخاع
نادیده گرفتن این مشکل می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری داشته باشد:
آسیب دائمی به اعصاب
ضعف یا فلج اندام‌ها
از دست رفتن کنترل ادرار و مدفوع
کاهش کیفیت زندگی و ناتوانی حرکتی
به همین دلیل توصیه می‌کنم هیچ بیماری علائم جدی دیسک نزدیک نخاع را نادیده نگیرد.
پیشگیری از دیسک کمر نزدیک نخاع
همانطور که همیشه به بیمارانم یادآوری می‌کنم، پیشگیری بهترین درمان است. راهکارهای زیر به کاهش احتمال این بیماری کمک می‌کند:
ورزش منظم برای تقویت عضلات کمر و شکم
حفظ وزن مناسب
نشستن و ایستادن صحیح
پرهیز از خم شدن ناگهانی یا بلند کردن اجسام سنگین
استفاده از تشک مناسب برای خواب
سخن پایانی
دیسک کمر نزدیک نخاع یکی از مشکلات مهم ستون فقرات است که می‌تواند از یک کمردرد ساده تا علائم عصبی شدید ایجاد کند. تشخیص به موقع و درمان صحیح می‌تواند از بروز عوارض جدی جلوگیری کند.
اگر شما یا یکی از عزیزانتان علائم گفته شده را تجربه می‌کنید، توصیه من این است که حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید و روند درمانی مناسب را آغاز نمایید. من و همکارانم همواره آماده‌ایم تا بهترین راهکار درمانی را برای بیماران ارائه دهیم.
