✅ این محتوا با نظارت مستقیم آقای دکتر محمدمهدی سلیمانی جراح مغز و اعصاب تولید شده و مورد تایید ایشان می باشد.
مقدمه
یکی از پرسش های پرتکرار مراجعان جوانم این است که «اگر دیسک کمر داشته باشم آیا می توانم از معافیت سربازی استفاده کنم یا نه؟» در این مطلب به صورت کامل و شفاف توضیح می دهم که قانون چه می گوید، چه نوع مشکلات دیسک کمر باعث معافیت می شود و چه مدارکی نیاز دارید.
اهمیت موضوع
خدمت سربازی برای بسیاری از جوانان یک دغدغه جدی است. کسانی که مشکلات ستون فقرات و دیسک کمر دارند، معمولا نگران هستند که آیا توانایی انجام فعالیت های سنگین دوران خدمت را خواهند داشت یا خیر. از طرف دیگر، قوانین نظام وظیفه به گونه ای تنظیم شده است که هم به سلامت مشمول اهمیت بدهد و هم جلوی سوءاستفاده گرفته شود.
دیسک کمر چیست؟
دیسک کمر یک بالشتک غضروفی بین مهره ها است که وظیفه جذب ضربه و ایجاد انعطاف در ستون فقرات را دارد. وقتی این دیسک دچار پارگی یا بیرون زدگی می شود، ممکن است روی ریشه های عصبی فشار وارد کند. نتیجه آن می تواند کمر درد، درد پا، بی حسی یا ضعف عضلانی باشد. شدت این مشکل از یک برآمدگی خفیف تا یک بیرون زدگی شدید با علائم عصبی متفاوت است.
قوانین معافیت پزشکی سربازی در مورد دیسک کمر
بر اساس آیین نامه سازمان وظیفه عمومی، داشتن بیماری های مشخص ستون فقرات می تواند منجر به معافیت دائم یا معافیت از رزم شود. در مورد دیسک کمر، چند حالت اصلی وجود دارد:
1. معافیت دائم
اگر فرد دچار بیرون زدگی یا پارگی دیسک بین مهره ای باشد که باعث علائم عصبی واضح و قابل اثبات شده باشد، امکان دریافت معافیت دائم وجود دارد. علائم عصبی می تواند شامل ضعف حرکتی، آتروفی (کوچک شدن) عضلات یا اختلال جدی در راه رفتن باشد. همچنین اگر چند دیسک به صورت همزمان بیرون زده باشند، احتمال معافیت دائم بالا می رود.
2. معافیت از رزم
اگر فرد دچار دیسک کمر باشد ولی علائم شدید عصبی نداشته باشد، معمولا به او معافیت از رزم داده می شود. این یعنی فرد باید به خدمت برود اما در کارهای سنگین و عملیاتی شرکت داده نمی شود.
3. عدم معافیت
در مواردی که دیسک کمر خفیف باشد و فقط در MRI دیده شود اما علائم جدی ایجاد نکرده باشد، معمولا مشمول سالم محسوب می شود و معافیتی تعلق نمی گیرد.
مدارک و مراحل لازم
برای درخواست معافیت به علت دیسک کمر، فرد باید چند مرحله را طی کند:
جمع آوری مدارک پزشکی
MRI کمر با گزارش دقیق
گواهی پزشک متخصص مغز و اعصاب یا جراح ستون فقرات
پرونده درمانی در صورت بستری یا عمل جراحی
ثبت درخواست در دفاتر پلیس +۱۰
مشمول باید درخواست خود را ثبت کند تا پرونده به شورای پزشکی ارسال شود.معاینه در شورای پزشکی
در این مرحله پزشکان معتمد سازمان وظیفه عمومی فرد را معاینه می کنند. تصمیم نهایی بر اساس نتیجه معاینه و مدارک تصویربرداری گرفته می شود.
نکته مهم درباره عمل جراحی دیسک کمر
بسیاری از جوانان می پرسند: «اگر عمل جراحی دیسک کمر انجام بدهم معاف می شوم؟» پاسخ این است که صرف انجام عمل جراحی به معنای معافیت دائم نیست. اگر پس از عمل، علائم عصبی باقی مانده باشد یا در چند سطح جراحی انجام شده باشد، امکان معافیت دائم وجود دارد. اما اگر جراحی موفق بوده و فرد علائم جدی ندارد، ممکن است فقط معافیت از رزم تعلق بگیرد.
تجربه من به عنوان جراح ستون فقرات
در طول سال های کاری ام بیماران زیادی داشتم که برای معافیت سربازی مراجعه کردند. چیزی که همیشه به آن ها تاکید می کنم این است که تصمیم شورای پزشکی تنها به MRI بستگی ندارد، بلکه معاینه بالینی نقش اساسی دارد. مثلا بارها دیده ام فردی در MRI بیرون زدگی دیسک دارد، اما چون هیچ علامت عصبی جدی ندارد، معافیت دائم نگرفته است. در مقابل، جوانانی هم داشته ام که با ضعف شدید پا و مشکلات حرکتی روبه رو بودند و شورای پزشکی خیلی سریع آن ها را معاف دائم کرده است.
توصیه به مشمولان
قبل از هر اقدامی، بررسی کنید که آیا واقعا علائم جدی دارید یا خیر.
از خوددرمانی و دستکاری غیر علمی کمر به شدت پرهیز کنید.
اگر درد یا بی حسی شدید دارید، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.
مدارک کامل و به روز آماده کنید؛ چون نقص مدارک باعث طولانی شدن روند رسیدگی می شود.
تفاوت معافیت دائم و معافیت از رزم
معافیت دائم: فرد به طور کامل از خدمت سربازی معاف می شود.
معافیت از رزم: فرد به خدمت می رود، اما در یگان های عملیاتی یا کارهای سنگین به کار گرفته نمی شود. بیشتر وظایف او اداری یا سبک خواهد بود.
سوالات پرتکرار بیماران
آیا بیرون زدگی دیسک کمر همیشه معافیت دارد؟
خیر. تنها زمانی که باعث علائم عصبی مهم مثل ضعف حرکتی یا آتروفی عضلانی شود، امکان معافیت دائم وجود دارد.
آیا فقط داشتن MRI برای گرفتن معافیت کافی است؟
خیر. MRI یک مدرک کمکی است. تشخیص نهایی بر اساس معاینه بالینی و تصمیم شورای پزشکی خواهد بود.
اگر قبل از سربازی عمل کنم، بهتر است یا بعد از آن؟
این موضوع به شدت علائم بستگی دارد. اگر دچار علائم خطرناک مثل ضعف پا یا بی اختیاری ادرار هستید، عمل جراحی را نباید به تعویق بیندازید. سلامت شما مهم تر از هر چیز دیگری است.
آیا معافیت بعد از عمل حتمی است؟
خیر. همان طور که گفتم اگر بعد از عمل علائم عصبی جدی باقی بماند، امکان معافیت دائم وجود دارد. در غیر این صورت احتمال معافیت از رزم بیشتر است.
جمع بندی
دیسک کمر می تواند باعث معافیت سربازی شود، اما این موضوع به شدت علائم و نظر شورای پزشکی بستگی دارد. اگر بیرون زدگی دیسک همراه با علائم عصبی شدید باشد، احتمال معافیت دائم بالا است. در موارد خفیف، معمولا معافیت از رزم یا حتی عدم معافیت در نظر گرفته می شود. بهترین کار این است که مدارک پزشکی کامل داشته باشید و برای تشخیص درست به پزشک متخصص مراجعه کنید.
سلامتی ستون فقرات چیزی نیست که بشود با آن شوخی کرد. چه برای گرفتن معافیت و چه برای درمان، همیشه اولویت با حفظ سلامت و پیشگیری از آسیب های بیشتر است.
