✅ این محتوا با نظارت مستقیم آقای دکتر محمدمهدی سلیمانی جراح مغز و اعصاب تولید شده و مورد تایید ایشان می باشد.
مقدمه
یکی از پرسش های پرتکرار بیماران من این است که "اگر دچار دیسک کمر بشوم، چند درصد از کار افتادگی می گیرم؟"
این پرسش به ویژه برای کسانی مطرح می شود که در سازمان تامین اجتماعی یا کمیسیون های پزشکی به دنبال دریافت غرامت، مستمری یا از کار افتادگی هستند. در این مطلب تلاش می کنم با زبانی ساده توضیح دهم که چه عواملی در تعیین درصد از کار افتادگی دیسک کمر موثر است، این درصد چگونه محاسبه می شود و بیماران باید به چه نکاتی توجه کنند.
از کار افتادگی یعنی چه؟
از کار افتادگی در قوانین تامین اجتماعی به معنای کاهش توانایی فرد برای کار کردن است. این کاهش توانایی می تواند موقت یا دائم باشد و شدت آن از یک درصدهای جزئی تا صد درصد متغیر است.
وقتی کسی به علت بیماری یا آسیب ستون فقرات (مثل دیسک کمر) دیگر نتواند به شکل قبلی کار کند، کمیسیون های پزشکی سازمان تامین اجتماعی یا کمیسیون پزشکی قانونی میزان از کار افتادگی او را تعیین می کنند.
دیسک کمر چگونه باعث از کار افتادگی می شود؟
دیسک های ستون فقرات مانند بالشتک هایی هستند که بین مهره ها قرار دارند و فشارها را جذب می کنند. وقتی دیسک دچار بیرون زدگی یا پارگی شود، می تواند به ریشه های عصبی فشار بیاورد. این فشار سبب درد کمر، درد سیاتیک، بی حسی، ضعف عضلانی یا حتی اختلال در کنترل ادرار و مدفوع می شود.
در بسیاری از موارد با درمان دارویی یا جراحی مشکل کنترل می شود و بیمار می تواند به کار خود برگردد. اما در مواردی آسیب عصبی ماندگار یا درد مزمن سبب کاهش توانایی دائمی فرد می شود. همین کاهش توانایی مبنای درصد از کار افتادگی است.
عوامل موثر در تعیین درصد از کار افتادگی دیسک کمر
کمیسیون های پزشکی برای تعیین درصد از کار افتادگی به چند عامل توجه می کنند:
شدت علائم بالینی: وجود درد مزمن، محدودیت حرکتی، ضعف یا لنگیدن.
یافته های تصویربرداری: MRI یا سی تی اسکن که میزان بیرون زدگی دیسک یا فشار بر نخاع و اعصاب را نشان می دهد.
وضعیت عصبی بیمار: معاینه برای بررسی قدرت عضلات، رفلکس ها و حس اندام ها.
تاثیر بر کار روزمره: اینکه فرد در کارهای روزانه و شغلی چه محدودیت هایی دارد.
نوع شغل فرد: برای مثال یک کارمند اداری با همان میزان آسیب ممکن است راحت تر به کار برگردد، اما یک کارگر ساختمانی دچار محدودیت بیشتری می شود.
درصدهای معمول از کار افتادگی در دیسک کمر
بر اساس تجربه من در کمیسیون های پزشکی، درصدها حدودی به این شکل هستند:
دیسک کمر با درد خفیف و بدون علائم عصبی واضح: معمولا درصدی داده نمی شود یا نهایتا 5 درصد.
دیسک کمر با درد متوسط و محدودیت در فعالیت های سنگین: حدود 10 تا 15 درصد.
دیسک کمر با علائم عصبی خفیف مثل بی حسی یا ضعف جزئی: حدود 20 تا 30 درصد.
دیسک کمر با ضعف واضح یا آتروفی عضلانی (لاغر شدن عضلات): بین 30 تا 50 درصد.
دیسک کمر با اختلال در کنترل ادرار و مدفوع یا فلج اندام: ممکن است تا 70 یا حتی 100 درصد از کار افتادگی دائم داده شود.
این درصدها قطعی نیستند و کمیسیون پزشکی با توجه به پرونده هر فرد تصمیم می گیرد.
روند تعیین درصد از کار افتادگی
برای اینکه بیمار بتواند درصد از کار افتادگی بگیرد، مراحل زیر طی می شود:
مراجعه به پزشک معالج و تشکیل پرونده پزشکی
معرفی به کمیسیون پزشکی تامین اجتماعی یا پزشکی قانونی
بررسی مدارک، معاینه بالینی و گاهی انجام آزمایش یا MRI جدید
اعلام نظر کمیسیون و صدور درصد از کار افتادگی
اگر بیمار به نتیجه اعتراض داشته باشد، امکان تجدید نظر وجود دارد.
نکات مهم برای بیماران
وجود دیسک کمر به تنهایی دلیل بر گرفتن درصد نیست. بسیاری از افراد در MRI دیسک دارند اما علائمی ندارند.
درصد بالاتر تنها در صورتی داده می شود که اختلال عملکرد واقعی و قابل اثبات وجود داشته باشد.
نوع شغل در تصمیم گیری اهمیت زیادی دارد. مثلا کسی که کارش حمل بار سنگین است ممکن است درصد بیشتری بگیرد.
داشتن مدارک کامل پزشکی (MRI، گزارش جراحی، نسخه های درمانی) شانس دریافت درصد واقعی را بیشتر می کند.
درصد از کار افتادگی می تواند موقت یا دائم باشد. گاهی پس از جراحی و بهبود نسبی، درصد کاهش پیدا می کند.
تجربه بالینی من
در طول سال های کاری خود بارها بیماران دیسک کمر را برای کمیسیون پزشکی معرفی کرده ام. بیشتر بیماران با درمان مناسب به زندگی عادی برگشته اند و درصد بالایی نگرفته اند. اما بیمارانی هم داشته ام که به دلیل تاخیر در درمان یا آسیب شدید عصبی، دچار ضعف دائمی پا یا بی اختیاری شده اند. این بیماران معمولا درصد بالایی از کار افتادگی دریافت کرده اند.
به همین دلیل همیشه به بیمارانم توصیه می کنم که درمان را جدی بگیرند و تصور نکنند که صرف داشتن دیسک به معنی گرفتن مستمری یا درصد بالاست.
جمع بندی
دیسک کمر می تواند از هیچ درصد از کار افتادگی تا صد درصد را شامل شود، اما بیشتر بیماران در محدوده 10 تا 30 درصد قرار می گیرند. تعیین این درصد به شدت علائم، یافته های معاینه و تاثیر بر کار فرد بستگی دارد.
اگر شما یا یکی از نزدیکانتان دچار دیسک کمر شده اید و قصد دارید درباره از کار افتادگی اقدام کنید، بهتر است مدارک کامل پزشکی خود را آماده کنید و با پزشک معالج و کمیسیون پزشکی مشورت نمایید.
سخن پایانی
هدف من از این مطلب این بود که دید واقع بینانه ای به شما بدهم. دیسک کمر بیماری شایعی است، اما تنها در موارد خاص منجر به درصد بالای از کار افتادگی می شود. درمان به موقع و مراقبت صحیح، بهترین راه برای جلوگیری از ناتوانی های جدی و حفظ کیفیت زندگی است.
