✅ این محتوا با نظارت مستقیم آقای دکتر محمدمهدی سلیمانی جراح مغز و اعصاب تولید شده و مورد تایید ایشان می باشد.

مقدمه

در طول سال‌های طبابت، بیماران زیادی را دیده‌ام که با درد تیرکشنده به پا یا دست مراجعه می‌کنند و پس از معاینه مشخص می‌شود که دچار رادیکولوپاتی هستند. در این مطلب می‌خواهم به زبان ساده اما دقیق توضیح بدهم که رادیکولوپاتی چیست، چه علائمی دارد، چرا ایجاد می‌شود و چگونه می‌توان آن را درمان کرد.
 

رادیکولوپاتی به زبان ساده

رادیکولوپاتی اصطلاحی پزشکی است که به مجموعه علائم ناشی از فشار یا تحریک ریشه عصب در محل خروج آن از نخاع گفته می‌شود. این فشار معمولاً به دلیل بیرون‌زدگی دیسک، تنگی کانال نخاعی یا مشکلات استخوانی رخ می‌دهد.
علائم رادیکولوپاتی بسته به محل درگیری می‌تواند در گردن، کمر یا حتی قفسه سینه ایجاد شود.

محل‌های شایع رادیکولوپاتی

• رادیکولوپاتی کمری: شایع‌ترین نوع، که باعث درد تیرکشنده از کمر به پا می‌شود (سیاتیک نمونه‌ای از آن است).

• رادیکولوپاتی گردنی: درد از گردن به شانه، بازو و انگشتان می‌رود.

• رادیکولوپاتی صدری: نادرتر است و درد را به قفسه سینه یا شکم منتقل می‌کند.

علائم رادیکولوپاتی

علائم می‌توانند تدریجی یا ناگهانی ظاهر شوند و شدت آن‌ها بستگی به میزان فشار بر عصب دارد.

مهم‌ترین علائم:

1. درد تیرکشنده در مسیر عصب درگیر

2. بی‌حسی یا گزگز در اندام‌ها

3. ضعف عضلانی در ناحیه تحت کنترل عصب

4. کاهش یا از بین رفتن رفلکس‌ها

5. تشدید درد هنگام نشستن طولانی، خم شدن یا عطسه و سرفه

علل شایع رادیکولوپاتی

به عنوان جراح ستون فقرات، بیشترین مواردی که دیده‌ام شامل این علل بوده است:

تجربه بالینی من

در بسیاری از بیماران، رادیکولوپاتی ابتدا با درد خفیف شروع می‌شود و اگر به موقع تشخیص داده نشود، به ضعف عضلانی دائمی منجر می‌شود. بارها بیمارانی داشته‌ام که به دلیل بی‌توجهی به درد تیرکشنده، حتی بعد از جراحی هم بهبود کامل پیدا نکردند. در مقابل، بیمارانی که به محض بروز علائم مراجعه کردند، اغلب با درمان‌های ساده‌تر بهبود یافتند.

روش‌های تشخیص

برای تشخیص رادیکولوپاتی، بررسی دقیق سابقه بیمار، معاینه عصبی و تصویربرداری لازم است:

• MRI: بهترین روش برای دیدن محل و علت فشار عصب

• الکترومیوگرافی (EMG): بررسی عملکرد عصب و میزان آسیب

• سی‌تی اسکن یا رادیوگرافی: در موارد خاص برای بررسی استخوان‌ها

درمان رادیکولوپاتی

درمان به محل، علت و شدت علائم بستگی دارد. هدف اصلی، کاهش فشار از روی عصب و بهبود عملکرد آن است.

1. درمان‌های غیر جراحی

• استراحت نسبی: پرهیز از حرکات سنگین اما حفظ فعالیت سبک

• داروهای ضد التهاب و مسکن: کاهش التهاب اطراف عصب

• فیزیوتراپی و تمرین‌های کششی: بهبود انعطاف‌پذیری و قدرت عضلات

• تزریق استروئید اپیدورال: کاهش التهاب و تورم اطراف عصب

2. درمان جراحی

وقتی علائم شدید هستند یا به درمان‌های غیر جراحی پاسخ نمی‌دهند، جراحی برای برداشتن فشار از عصب انجام می‌شود. این کار ممکن است شامل دیسککتومی، لامینکتومی یا جراحی‌های کم‌تهاجمی باشد. تجربه من نشان داده است که انتخاب به‌موقع جراحی، شانس بهبود کامل را بسیار بالا می‌برد.

چه زمانی باید فوراً به پزشک مراجعه کنید؟

• ضعف ناگهانی عضله

• بی‌اختیاری ادرار یا مدفوع

• درد شدید و غیرقابل تحمل

• بی‌حسی گسترده در ناحیه لگن یا اندام‌ها

این موارد ممکن است نشانه اورژانس پزشکی باشند و باید سریعاً بررسی شوند.

پیشگیری از رادیکولوپاتی

• حفظ وزن مناسب

• انجام ورزش‌های تقویتی برای عضلات کمر و شکم

• رعایت اصول صحیح نشستن و بلند کردن اجسام

• پرهیز از حرکات ناگهانی و چرخش شدید ستون فقرات

جمع‌بندی

رادیکولوپاتی یک مشکل عصبی است که در اثر فشار بر ریشه عصب ایجاد می‌شود و می‌تواند درد، بی‌حسی و ضعف ایجاد کند. محل و شدت علائم بستگی به ناحیه درگیر دارد. تشخیص به‌موقع و انتخاب درمان مناسب می‌تواند از آسیب دائمی جلوگیری کند.
اگر علائم مشکوک دارید، معاینه توسط متخصص ستون فقرات را به تعویق نیندازید.