✅ این محتوا با نظارت مستقیم آقای دکتر محمدمهدی سلیمانی جراح مغز و اعصاب تولید شده و مورد تایید ایشان می باشد.

مقدمه

بسیاری از بیماران مبتلا به دیسک کمر، پس از تشخیص بیماری، تصمیم می‌گیرند ورزش را شروع کنند؛ اما متأسفانه بعضی از حرکات ورزشی نه تنها مفید نیستند، بلکه ممکن است وضعیت دیسک را بدتر کرده و درد را تشدید کنند.
در این مطلب، با زبان ساده و از منظر تخصصی، ورزش‌هایی که باید در دوران آسیب دیسک از آن‌ها پرهیز کرد را معرفی می‌کنم، تا شما بتوانید با خیال راحت برنامه حرکتی خود را تنظیم کنید.

چرا بعضی ورزش‌ها برای دیسک مضر هستند؟

وقتی یک دیسک دچار فتق یا بیرون‌زدگی می‌شود، بافت اطراف آن ملتهب، حساس و آسیب‌پذیر می‌شود. برخی حرکات ورزشی:

• فشار داخل دیسک را زیاد می‌کنند

• باعث کشش یا چرخش نامناسب ستون فقرات می‌شوند

• اعصاب نخاعی تحت فشار را تحریک می‌کنند

• عضلات ناحیه آسیب‌دیده را خسته یا ضعیف می‌کنند

در نتیجه به‌جای کمک به بهبودی، باعث تشدید علائم یا حتی گسترش فتق دیسک می‌شوند.

ورزش‌هایی که دیسک کمر را بدتر می‌کنند:

۱. دراز و نشست سنتی (Sit-up کلاسیک)

این حرکت فشار زیادی به دیسک‌های کمری وارد می‌کند، مخصوصاً هنگام بلند شدن از زمین. انجام مکرر آن ممکن است فتق دیسک را تشدید کند.

۲. تمرینات پیچشی تنه

حرکاتی که با چرخش سریع کمر همراه هستند، مانند چرخاندن بالاتنه در حالت نشسته یا ایستاده، می‌توانند باعث کشیدگی دیسک و تحریک ریشه‌های عصبی شوند.

۳. بلند کردن وزنه‌های سنگین از زمین (ددلیفت سنتی)

اگر فرم صحیح رعایت نشود، این حرکت فشار شدیدی به مهره‌های کمری و دیسک وارد می‌کند. در بیماران دیسکی، حتی با فرم صحیح هم توصیه نمی‌شود.

۴. پرش و حرکات پر برخورد (مثل طناب زدن یا زومبا شدید)

حرکاتی که با پرش همراهند، ضربه‌های مکرر به ستون فقرات وارد می‌کنند و در صورت دیسک کمر می‌توانند درد را به شدت افزایش دهند.

۵. تمرینات شکمی با بالا آوردن پاها در حالت خوابیده

این حرکت به‌ظاهر ساده، اما برای دیسک کمر بسیار پرخطر است؛ چون عضلات پشتیبان ستون فقرات به اندازه کافی درگیر نمی‌شوند و فشار زیادی به مهره‌ها وارد می‌شود.

۶. حرکات یوگای بیش از حد کششی (مثل پل یا کبری عمیق)

برخی وضعیت‌های یوگا که همراه با خم شدن زیاد به عقب یا فشار بیش از حد بر کمر هستند، در بیماران دیسکی توصیه نمی‌شوند مگر تحت نظارت متخصص فیزیوتراپی.

۷. دویدن روی تردمیل با شیب زیاد یا سرعت بالا

دویدن روی تردمیل بدون کفش مناسب یا تنظیمات نادرست می‌تواند ضربه‌هایی به مهره‌ها وارد کند که باعث تحریک دیسک شود.

جدول مقایسه ورزش‌های مناسب و نامناسب برای دیسک کمر

توصیه‌های عمومی من به‌عنوان پزشک

• هر حرکتی که درد ایجاد کند یا شدت درد را افزایش دهد، باید فوراً متوقف شود

• ورزش باید با مشورت فیزیوتراپیست یا متخصص مغز و اعصاب انتخاب شود

• تمرینات ایزومتریک، تمرینات کششی کنترل‌شده، و پیاده‌روی نرم، بهترین انتخاب‌ها هستند

• اگر حس بی‌حسی، ضعف یا گزگز در پا دارید، حتماً قبل از شروع ورزش معاینه شوید

تجربه بالینی من به عنوان جراح دیسک

در بسیاری از موارد، بیماران به امید بهبود سریع، به سراغ ورزش‌هایی می‌روند که در فضای مجازی یا باشگاه‌ها معرفی شده‌اند. اما بارها دیده‌ام که انجام نادرست یا بی‌موقع حرکات خاص، باعث تشدید فتق دیسک شده و بیمار را به جراحی رسانده است.
ورزش باید بر اساس مرحله بیماری، شرایط جسمی فرد، و همراهی با درمان دارویی یا فیزیوتراپی انتخاب شود.

نتیجه‌گیری

ورزش برای سلامت ستون فقرات ضروری است، اما نه هر ورزشی. بیماران مبتلا به دیسک کمر باید از حرکاتی که فشار یا چرخش شدید به کمر وارد می‌کنند، دوری کنند. با انتخاب درست و علمی حرکات ورزشی، می‌توان روند بهبود را تسریع و از عود بیماری جلوگیری کرد.
همان‌طور که برخی حرکات ورزشی می‌توانند باعث فشار بیشتر به دیسک کمر شوند، برخی غذاها نیز با افزایش التهاب در بدن، روند بهبودی را کندتر می‌کنند. اگر دچار بیرون‌زدگی یا فرسایش دیسک هستید، توصیه می‌کنیم با غذاهایی که التهاب را تشدید می‌ کنند: تغذیه مناسب برای افراد مبتلا به دیسک کمر آشنا شوید تا از خوراکی‌های مضر دوری کرده و روند بهبودی را تسریع کنید.