✅ این محتوا با نظارت مستقیم آقای دکتر محمدمهدی سلیمانی جراح مغز و اعصاب تولید شده و مورد تایید ایشان می باشد.

مقدمه 
بی‌حسی پا یکی از علائمی است که بسیاری از افراد در طول زندگی خود آن را تجربه می‌کنند. این احساس می‌تواند از چند دقیقه گزگز ساده تا بی‌حسی طولانی‌مدت و حتی ضعف حرکتی ادامه پیدا کند. اما زمانی که این بی‌حسی با درد کمر یا گردن همراه باشد، باید جدی گرفته شود؛ چون ممکن است ریشه در مشکلات ستون فقرات داشته باشد.

دکتر محمدمهدی سلیمانی، جراح مغز و اعصاب و دیسک، توضیح می‌دهد که بسیاری از بیماران وقتی به مطب مراجعه می‌کنند، تصور می‌کنند بی‌حسی پا فقط از ضعف عضلات یا گردش خون ناشی می‌شود، در حالی‌که در اغلب موارد منشاء آن فشردگی اعصاب در ستون فقرات است.
 

علت بی‌حسی پا از دیدگاه پزشکی

احساس بی‌حسی، گزگز یا مورمور پا زمانی ایجاد می‌شود که انتقال پیام‌های عصبی از نخاع به اندام‌ها دچار اختلال شود. مهم‌ترین علل آن عبارتند از:

1. فتق یا بیرون‌زدگی دیسک کمر:
   زمانی که دیسک بین مهره‌ای از محل خود خارج شود، روی ریشه‌های عصبی فشار وارد می‌کند. این فشار باعث بی‌حسی، سوزش و گاهی درد تیرکشنده در پا (به‌ویژه در مسیر عصب سیاتیک) می‌شود.

2. تنگی کانال نخاعی:
   با افزایش سن یا به‌دلیل تغییرات ساختاری، کانال نخاعی تنگ می‌شود و فضای عبور اعصاب کاهش می‌یابد. نتیجه آن بی‌حسی، احساس سنگینی و خستگی پاها به‌ویژه هنگام راه‌رفتن است.

3. آرتروز یا لغزش مهره‌ها (اسپوندیلولیستزیس):
   تغییر در هم‌ترازی مهره‌ها باعث تحریک یا فشار بر اعصاب می‌شود که می‌تواند بی‌حسی یا ضعف در پاها ایجاد کند.

4. آسیب یا التهاب اعصاب محیطی:
   در بیماران دیابتی، یا افرادی که به‌طور مکرر در معرض مواد سمی هستند، اعصاب محیطی آسیب می‌بینند و این آسیب‌ها بی‌حسی دوطرفه در پاها به‌وجود می‌آورد.

5. تومورها یا عفونت‌های ستون فقرات:
   هرگونه رشد غیرطبیعی یا التهاب در اطراف نخاع می‌تواند اعصاب را تحت فشار قرار دهد و علائم مشابه دیسک ایجاد کند.

تفاوت بی‌حسی ناشی از ستون فقرات با سایر علل

همه‌ی بی‌حسی‌ها نشانه‌ی مشکل نخاعی نیستند. دکتر سلیمانی می‌گوید:
اگر بی‌حسی فقط در انگشتان پا باشد و با تغییر وضعیت بدن یا کفش از بین برود، ممکن است علت آن فشردگی عصبی سطحی باشد. اما اگر بی‌حسی از باسن تا ساق پا گسترش پیدا کند، به‌ویژه اگر با درد یا ضعف همراه باشد، احتمال درگیری ریشه‌های عصبی در ناحیه کمری زیاد است و باید بررسی تخصصی شود.

علائم همراه که نباید نادیده گرفته شوند

اگر بی‌حسی پا با یکی از علائم زیر همراه است، مراجعه به جراح مغز و اعصاب ضروری است:

• درد تیرکشنده از کمر یا باسن تا ساق

• ضعف یا سنگینی در یک یا هر دو پا

• بی‌اختیاری ادرار یا مدفوع

• بی‌حسی در ناحیه بین پاها یا کشاله ران

• کاهش تعادل و افتادن‌های مکرر

این نشانه‌ها می‌توانند حاکی از فشردگی جدی اعصاب نخاعی باشند که نیاز به تشخیص و درمان فوری دارند.

تشخیص علت بی‌حسی پا چگونه انجام می‌شود؟

در معاینه‌ی اولیه، پزشک مسیر بی‌حسی، قدرت عضلات و رفلکس‌های عصبی را بررسی می‌کند. سپس برای تشخیص دقیق‌تر از آزمایش‌های تصویربرداری استفاده می‌شود:

• MRI ستون فقرات: بهترین روش برای بررسی دیسک و کانال نخاعی است.

• سی‌تی اسکن یا میلوگرافی: برای بررسی تغییرات استخوانی و تنگی‌های شدید.

• الکترومیوگرافی (EMG): جهت ارزیابی عملکرد اعصاب و عضلات.

با این روش‌ها می‌توان محل دقیق فشردگی عصب را مشخص کرد و بر اساس آن طرح درمان را تنظیم نمود.

درمان بی‌حسی پا ناشی از مشکلات ستون فقرات

درمان بر اساس شدت علائم و علت اصلی انتخاب می‌شود. دکتر سلیمانی تأکید می‌کند که هر بیمار باید به‌صورت فردی بررسی شود، اما به‌طور کلی درمان‌ها در سه مرحله انجام می‌شود:

1. درمان‌های غیرجراحی:

   • داروهای ضدالتهاب و شل‌کننده عضلات

   • فیزیوتراپی و تمرین‌های تخصصی ستون فقرات

   • تزریق‌های اپیدورال برای کاهش التهاب عصب

   • اصلاح وضعیت نشستن، ایستادن و خوابیدن

   در این مرحله هدف، کاهش فشار بر عصب و بازگشت عملکرد طبیعی است.

2. درمان‌های کم‌تهاجمی:
   اگر روش‌های اولیه نتیجه ندهند، از تکنیک‌های کم‌تهاجمی مانند دکمپرشن اندوسکوپیک استفاده می‌شود. این روش با برش بسیار کوچک انجام می‌شود و معمولاً بیمار در همان روز مرخص می‌شود.

3. جراحی باز یا میکروسکوپی:
   در مواردی که تنگی یا بیرون‌زدگی دیسک شدید باشد، جراحی برای آزادسازی عصب یا تثبیت مهره‌ها ضروری است. امروزه جراحی‌های میکروسکوپی و لیزری باعث کاهش دوره نقاهت و افزایش دقت درمان شده‌اند.

آیا بی‌حسی پا همیشه نیاز به جراحی دارد؟

خیر. تنها درصد کمی از بیماران به جراحی نیاز پیدا می‌کنند. بسیاری از موارد با فیزیوتراپی و مراقبت صحیح قابل کنترل‌اند. اما تأخیر در مراجعه می‌تواند آسیب دائمی به عصب وارد کند و حتی پس از درمان، بی‌حسی باقی بماند. به همین دلیل، تشخیص زودهنگام توسط متخصص ستون فقرات اهمیت زیادی دارد.

پیشگیری از بی‌حسی پا و مشکلات نخاعی

پیشگیری همواره آسان‌تر از درمان است. چند اقدام ساده می‌تواند خطر بروز این مشکلات را کاهش دهد:

• حفظ وزن مناسب و تقویت عضلات مرکزی بدن

• اجتناب از نشستن طولانی‌مدت و اصلاح ارگونومی محل کار

• انجام ورزش‌های سبک مانند پیاده‌روی یا شنا

• خودداری از بلند کردن اجسام سنگین به‌صورت نادرست

• پیگیری منظم دردهای مزمن یا بی‌حسی‌های مکرر

نقش دکتر محمدمهدی سلیمانی در درمان تخصصی بیماران

دکتر محمدمهدی سلیمانی، جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات، با سال‌ها تجربه در درمان دیسک، تنگی کانال نخاعی و فشردگی‌های عصبی، با بهره‌گیری از روش‌های دقیق تصویربرداری و جراحی‌های کم‌تهاجمی، تاکنون صدها بیمار مبتلا به بی‌حسی پا را بهبود بخشیده است.
او معتقد است که درمان موفق زمانی حاصل می‌شود که بین تشخیص علمی، تجربه بالینی و انتخاب روش درمانی مناسب تعادل برقرار شود.

نتیجه‌گیری

بی‌حسی پا نشانه‌ای است که نباید نادیده گرفته شود. اگر این احساس همراه با درد، ضعف یا اختلال در راه‌رفتن است، به احتمال زیاد ریشه در مشکلات ستون فقرات دارد. مراجعه به جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات می‌تواند از آسیب‌های جدی و غیرقابل بازگشت جلوگیری کند.

در صورتی که شما یا یکی از نزدیکانتان با این علائم مواجه هستید، می‌توانید برای بررسی تخصصی و تشخیص دقیق، به مطب دکتر محمدمهدی سلیمانی، جراح مغز و اعصاب و دیسک مراجعه کنید تا بر اساس شرایط بدنی شما بهترین روش درمان انتخاب شود.