✅ این محتوا با نظارت مستقیم آقای دکتر محمدمهدی سلیمانی جراح مغز و اعصاب تولید شده و مورد تایید ایشان می باشد.
مقدمه
در این مطلب می‌خواهم به یکی از پرسش‌های پرتکرار بیمارانم پاسخ بدهم: آیا دیسک گردن خوب میشود؟ بسیاری از افراد وقتی با درد گردن، بی‌حسی دست یا شانه و یا محدودیت حرکتی مواجه می‌شوند، نگران می‌شوند که آیا این بیماری قابل درمان است یا خیر. در ادامه به صورت علمی اما قابل فهم توضیح می‌دهم که دیسک گردن چیست، چه عواملی باعث ایجاد آن میشود، چه روش‌های درمانی وجود دارد و پیش‌آگهی بیماری به چه صورت است.
دیسک گردن چیست؟
بین مهره‌های گردن لایه‌هایی از جنس غضروف وجود دارد که به آن‌ها دیسک گفته میشود. این دیسک‌ها نقش ضربه‌گیر دارند و باعث می‌شوند مهره‌ها به راحتی روی هم حرکت کنند. زمانی که دیواره بیرونی دیسک ضعیف یا پاره شود، ماده ژله‌ای درون آن به بیرون فشار می‌آورد. این وضعیت همان فتق یا بیرون‌زدگی دیسک گردن است. اگر این بیرون‌زدگی به ریشه اعصاب یا نخاع فشار بیاورد، علائم درد، گزگز، بی‌حسی یا ضعف عضلانی ایجاد میشود.
آیا دیسک گردن خودبه‌خود خوب میشود؟
یکی از نکات مهمی که باید بدانید این است که بسیاری از موارد خفیف دیسک گردن با درمان‌های غیرجراحی و مراقبت‌های صحیح، بهبود پیدا می‌کنند. بدن توانایی ترمیم نسبی دارد و التهاب اطراف عصب به مرور کاهش می‌یابد. اما نکته اصلی شدت و محل آسیب است.
در موارد خفیف: اغلب با استراحت نسبی، داروهای ضد التهاب و فیزیوتراپی علائم بهبود می‌یابد.
در موارد متوسط: ممکن است نیاز به درمان‌های ترکیبی مانند تزریق دارو در فضای اپیدورال یا فیزیوتراپی تخصصی وجود داشته باشد.
در موارد شدید: اگر فشار بر روی نخاع یا ریشه عصبی زیاد باشد و علائمی مانند ضعف پیشرونده یا بی‌اختیاری ایجاد شود، نیاز به جراحی مطرح است.
بنابراین پاسخ این پرسش وابسته به شدت بیماری و شرایط هر فرد است.
علائم هشداردهنده دیسک گردن
همه دردهای گردن نشانه دیسک نیستند، اما برخی علائم باید جدی گرفته شوند:
درد گردن که به دست یا شانه تیر می‌کشد
بی‌حسی یا گزگز در انگشتان دست
ضعف در بازو یا دست
محدودیت شدید حرکتی گردن
سردردهای پشت سر ناشی از فشار عصبی
در موارد پیشرفته‌تر: اختلال در تعادل یا مشکلات کنترل ادرار
این علائم نیازمند بررسی تخصصی با MRI یا سایر روش‌های تصویربرداری هستند.
روش‌های تشخیص
برای اینکه بدانیم دیسک گردن چه اندازه و در چه جهتی بیرون زده، از روش‌های زیر استفاده میشود:
معاینه بالینی دقیق توسط متخصص مغز و اعصاب یا جراح ستون فقرات
MRI گردن که دقیق‌ترین تصویر را از وضعیت دیسک نشان می‌دهد
در برخی موارد CT اسکن یا الکترومیوگرافی (EMG) نیز درخواست میشود
روش‌های درمان دیسک گردن
1. درمان‌های غیرجراحی
بیش از ۸۰ درصد بیماران با این روش‌ها بهبود پیدا می‌کنند:
استراحت نسبی و پرهیز از حرکات آسیب‌زننده
داروهای ضد التهاب و شل‌کننده عضلانی
فیزیوتراپی تخصصی شامل کشش، تقویت عضلات گردن و اصلاح وضعیت بدن
تزریق داروهای ضد التهاب در فضای اطراف عصب در صورت نیاز
2. درمان‌های جراحی
وقتی که درمان‌های غیرجراحی موثر نباشند یا فشار شدید بر نخاع وجود داشته باشد، جراحی توصیه میشود. انواع روش‌های جراحی شامل:
دیسککتومی قدامی گردن و فیوژن (ACDF): خارج کردن دیسک و جوش دادن مهره‌ها
جایگزینی دیسک مصنوعی: در برخی بیماران مناسب است و حرکت طبیعی گردن را حفظ می‌کند
انتخاب روش جراحی بستگی به شرایط بیمار، سن، میزان آسیب و تجربه جراح دارد.
آیا دیسک گردن بعد از جراحی کاملا خوب میشود؟
در اغلب بیماران، جراحی باعث بهبود چشمگیر درد و بازگشت کیفیت زندگی میشود. البته مانند هر عمل جراحی دیگری، احتمال عوارض وجود دارد. نکته مهم رعایت دقیق دستورات بعد از عمل است. بیمارانی که فیزیوتراپی پس از جراحی را جدی می‌گیرند و سبک زندگی خود را اصلاح می‌کنند، بهترین نتایج را به دست می‌آورند.
پیشگیری از عود دیسک گردن
حتی اگر دیسک گردن درمان شود، در صورت رعایت نکردن اصول، امکان بازگشت علائم وجود دارد. چند توصیه مهم:
اصلاح وضعیت نشستن و ایستادن
پرهیز از خم کردن طولانی مدت گردن (مثلا هنگام کار با موبایل)
تقویت عضلات گردن و پشت با ورزش‌های سبک
حفظ وزن مناسب
پرهیز از برداشتن اجسام سنگین به شیوه غلط
نتیجه‌گیری
پاسخ به این سوال که آیا دیسک گردن خوب میشود، بستگی به شدت و شرایط بیمار دارد. در بسیاری از موارد خفیف و متوسط، درمان‌های غیرجراحی موثر هستند و بیمار به زندگی عادی بازمی‌گردد. در موارد شدید، جراحی گزینه موفقی است که در دست متخصص مجرب نتایج بسیار خوبی دارد. مهم‌تر از همه، توجه به علائم هشداردهنده و مراجعه به موقع به پزشک است.
به عنوان جراح مغز و اعصاب با تجربه در درمان بیماران مبتلا به دیسک گردن، تاکید می‌کنم که این بیماری در بیشتر مواقع قابل کنترل و درمان است. نباید با شنیدن نام دیسک گردن نگران و ناامید شد. تشخیص دقیق و انتخاب روش درمان مناسب می‌تواند مسیر بهبودی را هموار کند.
