✅ این محتوا با نظارت مستقیم آقای دکتر محمدمهدی سلیمانی جراح مغز و اعصاب تولید شده و مورد تایید ایشان می باشد.
مقدمه
کیست مویی انتهای ستون فقرات یکی از مشکلات شایع در سنین جوانی و میانسالی است که بسیاری از افراد بدون آگاهی، آن را با درد یا عفونت‌های سطحی اشتباه می‌گیرند. این بیماری اگرچه در ابتدا ساده به نظر می‌رسد، اما در صورت بی‌توجهی می‌تواند منجر به عفونت‌های مکرر و مشکلات جدی شود. به عنوان یک جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات، بارها با بیمارانی مواجه شده‌ام که به دلیل تأخیر در مراجعه، ناچار به درمان‌های پیچیده‌تر شده‌اند. شناخت درست این عارضه و اقدام به موقع، نقش مهمی در پیشگیری از عود و بهبود سریع دارد. در این مطلب قصد دارم به زبان ساده و بر اساس تجربه‌های بالینی خود، همه آنچه باید درباره کیست مویی بدانید را برایتان توضیح بدهم.
کیست مویی چیست؟
کیست مویی یا «سینوس پیلونیدال» یک کیست یا حفره کوچک در انتهای ستون فقرات و بالای چین باسن است. این کیست اغلب حاوی مو، پوست و گاهی ترشحات چرکی می‌شود. وقتی موهای ریز وارد زیر پوست این ناحیه شوند، بدن واکنش نشان می‌دهد و یک کیست ایجاد می‌کند.
چه کسانی بیشتر در معرض کیست مویی هستند؟
آقایان بیشتر از خانم‌ها دچار می‌شوند.
افراد پرمو یا کسانی که موهای ضخیم دارند.
کسانی که مدت طولانی می‌نشینند (کارمندان، رانندگان).
افراد چاق یا دارای اضافه وزن.
کسانی که در این ناحیه بهداشت و تمیزی را رعایت نمی‌کنند.
سنین جوانی (بین 15 تا 35 سال).
علائم کیست مویی
علائم ممکن است از خفیف تا شدید متغیر باشد:
تورم و قرمزی در انتهای ستون فقرات.
درد هنگام نشستن یا راه رفتن.
خروج ترشح چرکی یا خونابه از سوراخ کوچک روی پوست.
بوی نامطبوع از ترشحات.
تب و التهاب در صورت عفونت شدید.
گاهی کیست مویی بدون علامت است و فرد فقط یک سوراخ یا گودی کوچک در این ناحیه می‌بیند.
علت ایجاد کیست مویی
مهم‌ترین علت، گیر کردن و رشد مو در زیر پوست است. این اتفاق بیشتر در افرادی می‌افتد که:
پوست و مو در تماس مکرر هستند.
اصطکاک لباس یا نشستن طولانی‌مدت باعث تحریک ناحیه می‌شود.
تعریق زیاد در ناحیه انتهایی ستون فقرات وجود دارد.
آیا کیست مویی خطرناک است؟
در مراحل اولیه خطر جدی ندارد، اما اگر به موقع درمان نشود، می‌تواند تبدیل به یک عفونت مزمن و دردناک شود. عفونت‌های مکرر، آبسه چرکی و حتی ایجاد چندین سوراخ در اطراف محل، از عوارض شایع آن است. بنابراین به تعویق انداختن درمان، اشتباه بزرگی است.
تشخیص کیست مویی
تشخیص معمولا بر اساس معاینه بالینی توسط پزشک صورت می‌گیرد. در بیشتر موارد نیاز به تصویربرداری نیست. اما اگر عفونت‌های پیچیده یا شک به درگیری‌های عمیق وجود داشته باشد، MRI یا سونوگرافی کمک‌کننده است.
درمان کیست مویی
روش درمان به وضعیت کیست بستگی دارد:
1. درمان‌های موقت
تخلیه آبسه در مواقع عفونت حاد.
مصرف آنتی‌بیوتیک برای کنترل عفونت (اما این درمان قطعی نیست).
رعایت بهداشت، شست‌وشوی مداوم و اصلاح موهای ناحیه.
2. درمان قطعی
تنها راه درمان قطعی، جراحی است. روش‌های جراحی مختلفی وجود دارد:
| روش جراحی | توضیح | مزایا | معایب |
|---|---|---|---|
| برش و تخلیه ساده | باز کردن کیست و تخلیه ترشحات | سریع و سرپایی | احتمال عود بالا |
| جراحی باز | برداشتن کامل کیست و گذاشتن زخم برای ترمیم باز | کاهش احتمال عود | نیاز به مراقبت طولانی‌تر |
| جراحی بسته (بخیه) | برداشتن کیست و بستن زخم | بهبودی سریع‌تر | احتمال عفونت و باز شدن بخیه |
| روش‌های جدید لیزری | برداشتن کیست با حداقل تهاجم | درد کمتر، ترمیم سریع‌تر | هزینه بالاتر و نیاز به تخصص |
مراقبت‌های بعد از جراحی
شست‌وشوی منظم زخم و تعویض پانسمان.
اجتناب از نشستن طولانی‌مدت تا زمان بهبودی.
اصلاح موهای ناحیه به‌صورت منظم.
کاهش وزن در صورت اضافه وزن.
رعایت بهداشت فردی برای جلوگیری از عود.
پیشگیری از کیست مویی
کوتاه کردن و تمیز نگه داشتن موهای ناحیه.
کاهش نشستن‌های طولانی و تحرک بیشتر.
استفاده از لباس‌های نخی و راحت.
کنترل وزن و تعریق.
تجربه بالینی من
در طول سال‌ها کار به عنوان جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات، بیماران زیادی را با کیست مویی درمان کرده‌ام. بسیاری از بیماران تا زمان بروز عفونت شدید مراجعه نمی‌کنند و همین باعث طولانی شدن روند درمان می‌شود. تجربه نشان داده است که هرچه زودتر اقدام به جراحی شود، احتمال عود کمتر و روند بهبودی سریع‌تر خواهد بود.
سخن پایانی
کیست مویی یک بیماری شایع ولی قابل درمان است. اگر در ناحیه انتهای ستون فقرات دچار درد، تورم یا ترشح شدید، مراجعه به پزشک را به تعویق نیندازید. درمان به موقع، شما را از عوارض طولانی‌مدت و دردسرهای بزرگ‌تر نجات می‌دهد.
