✅ این محتوا با نظارت مستقیم آقای دکتر محمدمهدی سلیمانی جراح مغز و اعصاب تولید شده و مورد تایید ایشان می باشد.
مقدمه
جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات. در این مطلب می خواهم درباره یکی از مشکلات شایع ستون فقرات یعنی کیفوز یا همان قوز پشت صحبت کنم. بسیاری از بیماران وقتی با قوز یا خمیدگی غیر طبیعی در پشت خود مواجه می شوند، نگران می شوند که آیا این وضعیت طبیعی است یا بیماری. در این مقاله سعی می کنم همه نکات مهم درباره کیفوز را به زبان ساده و علمی برای شما توضیح بدهم.
کیفوز چیست؟
ستون فقرات انسان به طور طبیعی دارای انحناهایی در ناحیه گردن، قفسه سینه و کمر است. این انحناها به بدن ما کمک می کنند تا فشارهای روزانه بهتر تحمل شود. وقتی انحنای ستون فقرات در ناحیه قفسه سینه بیش از حد طبیعی باشد و پشت به سمت جلو خم شود، به آن کیفوز می گوییم.
به زبان ساده، کیفوز همان چیزی است که در ظاهر به شکل قوز یا خمیدگی زیاد در پشت دیده می شود.
درجات طبیعی و غیر طبیعی انحنا
انحنای طبیعی ستون فقرات در ناحیه قفسه سینه بین ۲۰ تا ۴۵ درجه است. اگر این زاویه بیشتر از ۴۵ درجه شود، پزشک آن را کیفوز غیر طبیعی یا پاتولوژیک می نامد.
علائم کیفوز
علائم کیفوز بسته به شدت بیماری متفاوت است. برخی افراد فقط ظاهر خمیده دارند اما هیچ درد یا مشکلی حس نمی کنند. در موارد شدیدتر، نشانه های زیر دیده می شود:
ظاهر خمیده یا قوز واضح در پشت
درد در ناحیه کمر یا پشت
خستگی سریع به دلیل فشار روی عضلات
سفتی یا کاهش انعطاف ستون فقرات
در موارد شدید، اختلال در تنفس یا عملکرد قلب به علت فشار روی قفسه سینه
انواع کیفوز
کیفوز دلایل متفاوتی دارد و بر اساس علت ایجاد، به چند نوع تقسیم می شود:
1. کیفوز وضعیتی (Postural Kyphosis)
شایع ترین نوع کیفوز است.
بیشتر در نوجوانان و جوانان دیده می شود.
علت اصلی آن وضعیت نادرست نشستن و ایستادن است.
معمولا درد و مشکلات جدی ایجاد نمی کند و با اصلاح وضعیت بدن و ورزش بهبود می یابد.
2. کیفوز شوئرمان (Scheuermann’s Kyphosis)
نوعی بیماری رشد استخوانی در نوجوانان.
مهره ها به جای شکل مستطیلی طبیعی، به شکل گوه ای در می آیند.
باعث خمیدگی شدیدتر از کیفوز وضعیتی می شود.
ممکن است همراه با درد باشد و نیاز به درمان جدی تری داشته باشد.
3. کیفوز مادرزادی
از بدو تولد وجود دارد.
به دلیل رشد غیر طبیعی ستون فقرات در دوران جنینی ایجاد می شود.
معمولا با رشد کودک شدیدتر می شود.
در بسیاری موارد نیاز به جراحی دارد.
4. کیفوز ناشی از پوکی استخوان
در افراد مسن شایع است.
به دلیل ضعف استخوان ها و شکستگی های ریز در مهره ها رخ می دهد.
معمولا همراه با درد و کاهش قد بیمار است.
5. کیفوز ناشی از بیماری ها یا آسیب ها
ممکن است بر اثر عفونت ستون فقرات، تومور، جراحی های قبلی یا ضربه ایجاد شود.
علت های کیفوز
عوامل مختلفی می توانند زمینه ساز کیفوز شوند، از جمله:
وضعیت بد نشستن طولانی مدت
ضعف عضلات پشت
بیماری های استخوانی مثل پوکی استخوان
مشکلات مادرزادی
رشد غیر طبیعی مهره ها
آسیب ها یا ضربه به ستون فقرات
روش های تشخیص کیفوز
به عنوان جراح ستون فقرات، برای تشخیص کیفوز معمولا از این روش ها استفاده می کنیم:
معاینه بالینی: بررسی وضعیت بدن، میزان خمیدگی و حرکات ستون فقرات.
عکس برداری (X-Ray): اندازه گیری دقیق زاویه کیفوز.
MRI یا CT Scan: در مواردی که نیاز به بررسی دقیق تر دیسک ها، نخاع یا بافت های اطراف باشد.
تست تراکم استخوان: در افراد مسن برای بررسی پوکی استخوان.
عوارض کیفوز
اگر کیفوز درمان نشود، ممکن است مشکلات زیر ایجاد شود:
ظاهر خمیده و کاهش اعتماد به نفس
درد مزمن کمر یا پشت
کاهش انعطاف و محدودیت حرکتی
در موارد شدید، اختلال تنفس یا مشکلات قلبی به علت فشار روی قفسه سینه
روش های درمان کیفوز
انتخاب روش درمان بستگی به شدت کیفوز، علت ایجاد و سن بیمار دارد.
درمان غیر جراحی
اصلاح وضعیت بدن: آموزش نشستن و ایستادن صحیح
فیزیوتراپی و ورزش: تقویت عضلات پشت و شکم
بریس (کمربند طبی): مخصوصا در نوجوانان در حال رشد
دارو: در صورت وجود پوکی استخوان یا درد
درمان جراحی
وقتی کیفوز شدید باشد (معمولا بالای ۷۰ درجه)، یا علائم عصبی و مشکلات تنفسی و قلبی ایجاد کند، جراحی توصیه می شود. جراحی معمولا شامل فیوزن ستون فقرات یا اصلاح شکل مهره ها با پیچ و میله است.
پیشگیری از کیفوز
بخش زیادی از موارد کیفوز قابل پیشگیری یا کنترل است. توصیه های مهم من به بیماران شامل:
حفظ وضعیت صحیح نشستن و ایستادن
استفاده از صندلی استاندارد در محیط کار و تحصیل
ورزش منظم به ویژه شنا و تمرینات تقویت کننده عضلات پشت
تغذیه مناسب با کلسیم و ویتامین D برای سلامت استخوان ها
پیگیری منظم در صورت وجود مشکلات استخوانی یا سابقه خانوادگی
جمع بندی
کیفوز یا قوز پشت مشکلی است که می تواند هم زیبایی و هم سلامت فرد را تحت تاثیر قرار دهد. خوشبختانه بسیاری از موارد با اصلاح سبک زندگی، ورزش و درمان های غیر جراحی کنترل می شوند. اما در موارد شدید، جراحی می تواند کیفیت زندگی بیمار را به شکل چشمگیری بهبود دهد.
اگر شما یا یکی از عزیزانتان دچار خمیدگی غیر طبیعی در پشت هستید، توصیه می کنم حتما برای بررسی دقیق به پزشک متخصص مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب می تواند از بسیاری مشکلات آینده جلوگیری کند.
