✅ این محتوا با نظارت مستقیم آقای دکتر محمدمهدی سلیمانی جراح مغز و اعصاب تولید شده و مورد تایید ایشان می باشد.
مقدمه
بسیاری از بیماران وقتی برای دردهای کمر یا مشکلات عصبی به پزشک مراجعه می کنند و نتیجه ام آر آی خود را دریافت می کنند، با اصطلاحاتی روبرو می شوند که نگران کننده به نظر می رسند. یکی از این اصطلاحات «کیست پری نورال ستون فقرات» است. بیشتر افراد وقتی این واژه را می بینند تصور می کنند دچار یک بیماری خطرناک شده اند، در حالی که همیشه این طور نیست. کیست پری نورال در بسیاری از موارد بدون علامت است و فقط به طور اتفاقی کشف می شود. شناخت درست این کیست، علت ایجاد آن، علائم احتمالی و روش های درمانی می تواند نگرانی بیماران را کاهش دهد و آنها را در مسیر درست پیگیری و درمان قرار دهد.
در این مطلب تلاش می کنم به صورت کامل و روشن درباره «کیست پری نورال ستون فقرات» برای شما توضیح بدهم و تجربه بالینی خود را نیز با شما در میان بگذارم.
کیست پری نورال چیست؟
کیست پری نورال که به آن کیست تارلوف هم گفته می شود، کیسه ای پر از مایع مغزی نخاعی است که اطراف ریشه اعصاب در ستون فقرات ایجاد می شود. این کیست ها بیشتر در ناحیه پایین ستون فقرات به ویژه بخش ساکرال یا همان استخوان دنبالچه دیده می شوند.
این کیست ها شبیه یک بادکنک کوچک پر از مایع هستند که در اطراف عصب قرار می گیرند. در بسیاری از افراد هیچ علامتی ایجاد نمی کنند و تنها در تصویربرداری ها مشخص می شوند.
علت ایجاد کیست پری نورال
علت دقیق شکل گیری این کیست ها هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما عوامل مختلفی می توانند در بروز آن نقش داشته باشند:
اختلال در جریان مایع مغزی نخاعی و تجمع آن در اطراف عصب
ناهنجاری های مادرزادی در پوشش اعصاب ستون فقرات
آسیب های کوچک یا ضربه های تکراری به ستون فقرات
افزایش فشار داخل کانال نخاع
در تجربه من، بسیاری از بیماران حتی از کودکی یا جوانی این کیست ها را داشته اند و بعدها به طور تصادفی متوجه آن شده اند.
علائم کیست پری نورال
اکثر کیست های پری نورال بدون علامت هستند. اما در صورتی که بزرگ شوند یا روی ریشه های عصبی فشار وارد کنند، ممکن است مشکلات زیر ایجاد شود:
درد در ناحیه کمر یا لگن
انتشار درد به پاها شبیه سیاتیک
بی حسی یا گزگز در اندام ها
ضعف عضلات پا
مشکلات ادراری یا مدفوع در موارد شدید
گاهی بیماران با شکایت از درد سیاتیک یا بی حسی پا به من مراجعه کرده اند و در بررسی ها مشخص شده علت اصلی فشار یک کیست پری نورال است.
تشخیص کیست پری نورال
روش اصلی تشخیص، ام آر آی ستون فقرات است. این روش به وضوح محل، اندازه و تعداد کیست ها را نشان می دهد. در برخی موارد خاص برای بررسی دقیق تر از سی تی اسکن یا میلوگرافی نیز استفاده می کنیم.
معاینه بالینی بیمار هم اهمیت زیادی دارد. به عنوان پزشک همیشه تاکید می کنم که تشخیص فقط بر اساس ام آر آی کافی نیست و باید وضعیت علائم بیمار هم در نظر گرفته شود.
آیا کیست پری نورال خطرناک است؟
وجود این کیست ها همیشه به معنای بیماری خطرناک نیست. در بیشتر موارد، کیست ها بدون علامت باقی می مانند و هیچ نیازی به درمان ندارند. اما اگر فشار بر عصب ایجاد شود و علائم بالینی بروز کند، آنگاه می تواند بر کیفیت زندگی فرد اثر منفی بگذارد و درمان لازم می شود.
درمان کیست پری نورال
انتخاب روش درمانی بستگی به شدت علائم و شرایط بیمار دارد.
درمان های غیر جراحی
مصرف داروهای ضد التهاب و مسکن برای کنترل درد
فیزیوتراپی و تمرینات اصلاحی جهت تقویت عضلات کمر
تزریق داروهای ضد درد یا استروئید در اطراف عصب برای کاهش التهاب
این روش ها بیشتر برای بیماران با علائم خفیف یا موقت مناسب است.
درمان های جراحی
وقتی علائم شدید باشند یا بیمار به درمان های غیر جراحی پاسخ ندهد، جراحی در نظر گرفته می شود. در این عمل، کیست باز و تخلیه می شود و در صورت امکان پوشش آن ترمیم می شود تا از فشار روی عصب کاسته شود.
البته جراحی کیست پری نورال از حساس ترین جراحی های ستون فقرات است، زیرا در نزدیکی اعصاب اصلی قرار دارد. تجربه جراح و دقت در حین عمل اهمیت زیادی دارد.
تجربه بالینی من
در سال های فعالیت به عنوان جراح ستون فقرات بارها بیماران با کیست پری نورال به من مراجعه کرده اند. بسیاری از آنها تنها با دیدن این واژه در گزارش ام آر آی دچار اضطراب شدید شده بودند. اولین کاری که انجام می دهم این است که به بیمار توضیح می دهم وجود کیست به تنهایی نگران کننده نیست.
بارها دیده ام بیمارانی که اصلا هیچ علامتی نداشتند و تنها به دلیل مشاهده کیست به فکر جراحی افتاده بودند. در چنین شرایطی تنها پیگیری دوره ای کافی است. در مقابل، بیمارانی هم داشته ام که با درد شدید، بی حسی و ضعف پا مراجعه کردند و پس از بررسی مشخص شد که کیست روی عصب فشار زیادی وارد کرده است. در این موارد با انتخاب درست روش درمانی توانستیم مشکل بیمار را برطرف کنیم.
این تجربه ها نشان می دهد که درمان کیست پری نورال باید کاملا شخصی سازی شده و بر اساس شرایط هر بیمار تصمیم گیری شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر دچار یکی از علائم زیر هستید بهتر است حتما به پزشک متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات مراجعه کنید:
درد شدید و مداوم در کمر یا لگن
انتشار درد به پاها همراه با بی حسی یا گزگز
ضعف یا ناتوانی در حرکت عضلات پا
اختلال در کنترل ادرار یا مدفوع
این علائم می توانند نشانه فشار عصبی باشند که نیاز به بررسی فوری دارند.
پیشگیری
راه قطعی برای پیشگیری از ایجاد کیست پری نورال وجود ندارد، اما رعایت برخی نکات به سلامت عمومی ستون فقرات کمک می کند:
حفظ وزن مناسب
ورزش منظم به ویژه تمرینات تقویت کننده عضلات مرکزی بدن
اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین به شکل نادرست
اصلاح وضعیت نشستن و ایستادن در طول روز
با این اقدامات می توان احتمال مشکلات ستون فقرات را کاهش داد و کیفیت زندگی را بالا برد.
سوالات پرتکرار بیماران
آیا کیست پری نورال همیشه نیاز به جراحی دارد؟
خیر. بیشتر این کیست ها بدون علامت هستند و تنها در مواردی که باعث فشار روی عصب شوند جراحی لازم است.
آیا این کیست ها سرطانی هستند؟
خیر. کیست پری نورال یک ضایعه خوش خیم است و ارتباطی با سرطان ندارد.
آیا امکان بازگشت کیست پس از جراحی وجود دارد؟
بله، در بعضی موارد احتمال عود وجود دارد اما با جراحی دقیق و مراقبت های بعد از عمل می توان این احتمال را کاهش داد.
آیا ورزش برای این بیماران مضر است؟
خیر. ورزش های سبک و اصولی مثل شنا و تمرینات کششی مفید هستند. تنها باید از فعالیت های سنگین یا حرکات ناگهانی کمر اجتناب کرد.
جمع بندی
کیست پری نورال ستون فقرات معمولا یک یافته تصادفی در تصویربرداری است و در بیشتر افراد بدون علامت باقی می ماند. نگرانی بیش از حد درباره این کیست ها لازم نیست. در صورتی که علائم ایجاد شود، با تشخیص درست و انتخاب درمان مناسب می توان مشکل را کنترل کرد.
به عنوان پزشک همیشه توصیه می کنم اگر چنین کیستی در گزارش تصویربرداری شما ذکر شد، حتما با یک متخصص مغز و اعصاب مشورت کنید تا بر اساس شرایط فردی شما بهترین تصمیم درمانی گرفته شود.
