✅ این محتوا با نظارت مستقیم آقای دکتر محمدمهدی سلیمانی جراح مغز و اعصاب تولید شده و مورد تایید ایشان می باشد.
مقدمه
دیسک گردن یکی از شایع ترین دلایل درد گردن، انتشار درد به دست، گزگز و بی حسی بازو و کاهش توان حرکتی است. سال هاست که بیماران در کنار روش های پزشکی معمول درباره موثر بودن طب سوزنی برای کاهش درد یا درمان دیسک گردن سوال می پرسند. در این مقاله تجربه بالینی، شواهد علمی و نکات مهمی را که یک بیمار عادی باید بداند توضیح می دهم تا مسیر درمانی روشن تر باشد.
درک صحیح دیسک گردن
دیسک گردن ساختاری نرم و ضربه گیر بین مهره هاست. وقتی لایه بیرونی آن دچار پارگی یا ضعف شود ماده ژلاتینی داخل به بیرون فشار می آورد. این بیرون زدگی می تواند بر ریشه های عصبی فشار بیاورد و حتی باعث التهاب شدید شود. علائم معمولا شامل درد منتشر به شانه و بازو، گزگز، بی حسی و در موارد پیشرفته کاهش قدرت عضلانی است.
هدف اصلی درمان این نیست که دیسک به شکل کامل و اولیه برگردد چون در اغلب موارد امکان پذیر نیست. هدف کاهش التهاب، کاهش فشار روی عصب، تقویت عضلات و بازگشت عملکرد طبیعی بیمار است.
طب سوزنی چیست و چگونه اثر می گذارد
طب سوزنی یک روش غیر دارویی است که با قرار دادن سوزن های نازک در نقاط خاص روی پوست انجام می شود. اثرات آن بیشتر از طریق مکانیسم های زیر توضیح داده می شود:
کاهش التهاب موضعی
تنظیم آزادسازی مواد ضد درد طبیعی بدن مانند اندورفین
بهبود جریان خون در عضلات و بافت های اطراف
شل شدن اسپاسم عضلات گردن و شانه
این مکانیسم ها می توانند شدت درد را کاهش دهند، تحرک گردن را بهتر کنند و تحمل بیمار را در دوره درمان افزایش دهند.
طب سوزنی برای دیسک گردن چقدر موثر است
به عنوان کسی که سال ها بیماران دیسک گردن را بررسی و درمان کرده ام باید چند نکته را شفاف بگویم:
طب سوزنی درمان کننده بیرون زدگی یا پارگی دیسک نیست.
طب سوزنی نمی تواند فشار مکانیکی روی عصب را از بین ببرد.
اثر اصلی آن روی کاهش درد، کاهش اسپاسم و کاهش التهاب است.
بر اساس مطالعات موجود، طب سوزنی می تواند در کنار درمان های پزشکی اصلی باعث کاهش درد و بهبود موقت عملکرد شود. اثر آن در افرادی که دچار اسپاسم شدید عضلات گردن و شانه هستند معمولا بیشتر است.
اما در بیمارانی که دیسک شدید با فشار قابل توجه روی عصب دارند، تنها تکیه بر طب سوزنی انتخاب درستی نیست و می تواند باعث عقب افتادن درمان مناسب شود.
چه افرادی از طب سوزنی برای دیسک گردن سود می برند
بیمارانی که علائم خفیف تا متوسط دارند و التهاب غالب است.
افرادی که اسپاسم عضله و گرفتگی شدید گردن دارند.
بیمارانی که به دلایل پزشکی امکان مصرف دارو های ضد التهاب یا شل کننده ندارند.
افرادی که برای کاهش درد و افزایش تحمل، در کنار فیزیوتراپی از روش مکمل استفاده می کنند.
چه کسانی طب سوزنی برایشان کافی نیست
افرادی که ضعف عضلانی دارند
افرادی که درد آنها به بازو می زند و همراه با بی حسی پیش رونده است
بیمارانی که MRI آنها نشان دهنده فشار قابل توجه روی ریشه عصبی است
بیمارانی که درد آنها شبانه شدید است
در این افراد، ابتدا باید درمان اصلی و پزشکی انجام شود و سپس از طب سوزنی به عنوان مکمل استفاده شود.
مقایسه درمان های اصلی با طب سوزنی
درمان دارویی
دارو های ضد التهاب، شل کننده عضلانی و گاهی دارو های عصبی درد را کم می کنند. اثر آنها سریع تر از طب سوزنی است اما برای مصرف طولانی مناسب نیستند.
فیزیوتراپی
اصلی ترین درمان غیر جراحی است. شامل کشش کنترل شده، تقویت عضلات عمقی گردن و اصلاح وضعیت بدن است. فیزیوتراپی برخلاف طب سوزنی مکانیک گردن را اصلاح می کند.
تزریق های تخصصی
تزریق اپیدورال یا فاست در موارد التهاب شدید یا درد مقاوم انجام می شود. این روش ها اثر مستقیم روی کاهش التهاب دیسک و ریشه عصبی دارند، چیزی که طب سوزنی قادر به انجام آن نیست.
طب سوزنی
به عنوان مکمل در کنار درمان های بالا، می تواند درد را کاهش دهد و کیفیت زندگی بیمار را بهتر کند اما جایگزین درمان اصلی نیست.
آیا طب سوزنی برای همه بیماران بی خطر است
در کل روشی کم خطر است اما موارد زیر نیازمند احتیاط هستند:
افرادی که اختلالات خونریزی دارند
مصرف کنندگان دارو های رقیق کننده خون
عفونت های پوستی در محل سوزن
بیماران با فشار خون بسیار بالا
در این موارد انجام طب سوزنی باید با هماهنگی پزشک انجام شود.
چند جلسه لازم است
بسته به شدت علائم، معمولا بین 6 تا 12 جلسه پیشنهاد می شود. برخی بیماران بعد از 2 تا 3 جلسه کاهش درد را احساس می کنند اما پایداری نتیجه به عوامل دیگر مانند اصلاح سبک زندگی و انجام تمرین های گردن بستگی دارد.
چه انتظاری باید از طب سوزنی داشت
کاهش تدریجی درد
آرام شدن گرفتگی عضلات
بهبود حرکت گردن
خواب بهتر
افزایش تحمل بیمار در دوره فیزیوتراپی
اما انتظار بازگشت آناتومی دیسک یا رفع کامل فشار عصبی، انتظار واقع بینانه ای نیست.
چه زمان هایی باید درمان را متوقف و دوباره به پزشک مراجعه کرد
اگر درد شدید تر شد
اگر بی حسی یا گزگز بیشتر شد
اگر ضعف عضلانی جدید ایجاد شد
اگر بعد از چند جلسه هیچ بهبودی حس نشد
این علائم نشان دهنده نیاز به بررسی تخصصی و احتمالا تصویربرداری جدید است.
نقش طب سوزنی در کنار فیزیوتراپی
ترکیب این دو معمولا بهترین نتیجه را می دهد. فیزیوتراپی ساختار گردن را تقویت و اصلاح می کند و طب سوزنی التهاب و درد را کاهش می دهد. بیمارانی که این ترکیب را انجام داده اند معمولا زودتر قابلیت بازگشت به فعالیت های روزمره را پیدا می کنند.
آیا طب سوزنی می تواند مانع جراحی شود
در موارد خفیف و متوسط، بله ممکن است. چون کاهش درد و اسپاسم به بیمار اجازه می دهد فیزیوتراپی را بهتر انجام دهد و در نتیجه درمان غیر جراحی موفق تر شود.
اما در بیرون زدگی شدید، فشار عصبی پیش رونده یا ضعف عضله، طب سوزنی نقش جلوگیری از جراحی ندارد.
نقش سبک زندگی در نتیجه درمان
درمان هر چقدر دقیق باشد، اگر سبک زندگی اصلاح نشود نتیجه پایدار نیست. مهم ترین نکات عبارتند از:
نشستن های طولانی با گردن خم
کار با موبایل در حالت سر پایین
بالش های نامناسب
ضعف عضلات شانه و گردن
بی تحرکی و اضافه وزن
اصلاح وضعیت بدن در کنار تمرین های تقویتی، تاثیر طب سوزنی و فیزیوتراپی را چند برابر می کند.
جمع بندی
طب سوزنی روشی مکمل است که می تواند درد و اسپاسم گردن را کاهش دهد و به عنوان بخشی از درمان غیر جراحی دیسک گردن مفید باشد. اما به تنهایی جایگزین درمان اصلی نیست و نمی تواند بیرون زدگی یا فشار عصبی را برطرف کند. انتخاب درست بیمار، بررسی دقیق MRI و هماهنگی با پزشک متخصص ستون فقرات باعث می شود نتیجه درمان ایمن و قابل پیش بینی باشد.
اگر علائم شدید ندارید، ترکیب فیزیوتراپی، اصلاح سبک زندگی و طب سوزنی می تواند مسیر درمانی موثر و کم خطر باشد. اما در صورت ضعف عضلانی، درد پیش رونده یا بی حسی گسترده، ابتدا باید درمان پزشکی انجام شود.
