✅ این محتوا با نظارت مستقیم آقای دکتر محمدمهدی سلیمانی جراح مغز و اعصاب تولید شده و مورد تایید ایشان می باشد.

مقدمه

دیسک گردن زمانی دچار مشکل می‌شود که بخش نرم داخلی دیسک به سمت ریشه های عصبی فشار بیاورد یا سطح دیسک به دلیل فرسایش و التهاب، اعصاب را تحریک کند. نتیجه آن درد گردن، انتشار درد به بازو، بی حسی، گزگز یا ضعف عضلانی است. در این مطلب، براساس تجربه بالینی طولانی من در درمان بیماران دیسک گردن، مجموعه روش های موثر، عملی و علمی برای کاهش درد را با زبان ساده توضیح می دهم تا بتوانید با آگاهی بهتر مسیر درمان را انتخاب کنید.

نشانه های رایج دیسک گردن معمولا شامل درد یکطرفه یا دوطرفه گردن، درد تیرکشنده به دست، محدودیت حرکت گردن، احساس سنگینی شانه و ضعف انگشتان است. شدت این علائم از یک ناراحتی خفیف تا دردی طاقت فرسا متغیر است. نکته مهم این است که اغلب بیماران بدون عمل جراحی و فقط با درمان های استاندارد و منظم بهبود خوبی پیدا می کنند.

در ادامه تمام روش هایی که واقعا بر اساس تجربه پزشک متخصص تاثیرگذار هستند را توضیح می دهم.
 

۱. کاهش التهاب؛ اولین قدم موثر برای کنترل درد

درد دیسک گردن در بسیاری از بیماران ناشی از التهاب اطراف ریشه عصبی است. کنترل التهاب معمولا در همان روزهای اول باعث کاهش واضح درد می شود.

روش های اصلی کاهش التهاب شامل موارد زیر است:

داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی مثل ایبوپروفن یا ناپروکسن که باید طبق تجویز پزشک مصرف شوند. این داروها التهاب شیمیایی اطراف عصب را کم می کنند و در نتیجه بهبود درد و حرکت گردن را سرعت می دهند.

کمپرس سرد در ۴۸ ساعت اول در برخی بیماران کمک کننده است. سرما باعث کاهش جریان خون اضافی و کم شدن التهاب می شود. بسته یخ باید در پارچه پیچیده شود و هر بار بیشتر از ۱۵ دقیقه استفاده نشود.

استراحت نسبی در روزهای ابتدایی لازم است. اما استراحت مطلق و طولانی ممنوع است. توقف کامل فعالیت باعث ضعف عضلات گردن و حتی تشدید درد می شود.

اگر التهاب شدید باشد و درد با داروهای خوراکی کاهش پیدا نکند، تزریق تخصصی اپیدورال گردنی یا بلوک عصبی زیر نظر جراح مغز و اعصاب یک روش بسیار اثرگذار است. این تزریق مستقیم التهاب را کم می کند و در بسیاری از بیماران باعث کاهش سریع درد می شود.

۲. اصلاح سبک زندگی و کم کردن فشارهای روزمره روی گردن

یکی از مهم ترین بخش های درمان، مدیریت فشار های روزانه است. بسیاری از بیماران فقط با اصلاح چند عادت ساده تا حد زیادی بهتر می شوند.

چند نکته مهم:

قرارگیری سر در وضعیت جلوآمده هنگام موبایل یا لپ تاپ یکی از شایع ترین عوامل تشدید دیسک گردن است. سر را در راستای بدن نگه دارید و از پایه موبایل و تنظیم ارتفاع مانیتور استفاده کنید.

نشستن طولانی پشت میز باعث افزایش فشار دیسک ها می شود. هر ۳۰ تا ۴۰ دقیقه باید بلند شوید، چند قدم راه بروید و گردن را آرام حرکت دهید.

بالش نامناسب می تواند درد را تشدید کند. بهترین مدل برای دیسک گردن بالشی است که ارتفاع متوسط داشته باشد و سر و گردن را در یک خط نگه دارد.

بلند کردن اجسام سنگین یا چرخش ناگهانی گردن در بسیاری از بیماران باعث شعله ور شدن درد می شود. کارهای سنگین را کم کنید یا تقسیم کنید.

رانندگی طولانی، به خصوص روی صندلی غیر استاندارد، فشار سفتی را بیشتر می کند. زمان رانندگی را کوتاه کنید و گاهی گردن را شل کنید.

۳. فیزیوتراپی اصولی؛ پایه درمان بیماران

در فیزیوتراپی موثر، دو هدف اصلی دنبال می شود: کاهش التهاب و تقویت عضلات نگهدارنده گردن.

فیزیوتراپی هایی که معمولا نتیجه خوبی می دهند عبارتند از:

درمان های دستی برای باز کردن مفاصل و کاهش اسپاسم عضلات. انجام این تکنیک ها باید فقط توسط فیزیوتراپیست حرفه ای انجام شود.

الکتروتراپی و اولتراسوند برای کم کردن التهاب و بهبود گردش خون.

تمرین های تقویتی عمیق گردن. این تمرین ها مهم ترین بخش درمان هستند و باعث پایداری گردن در بلندمدت می شوند. تقویت عضلات عمقی گردن، دامنه حرکتی و تحمل وزن را بالا می برد و احتمال عود درد را کم می کند.

تمرینات کششی ملایم اما منظم. کشش های شدید و ناگهانی می تواند درد را بدتر کند.

استفاده از لیزر درمانی در برخی بیماران برای کاهش التهاب موثر است.

یک نکته مهم این است که فیزیوتراپی باید مرحله به مرحله باشد. در درد های شدید، ابتدا التهاب کنترل می شود و سپس تمرین ها شروع می شوند. شروع زودهنگام تمرین های سنگین اغلب به ضرر بیمار است.

۴. دارو درمانی هدفمند و ایمن

در بسیاری از بیماران ترکیب چند دارو باعث کنترل بهتر درد می شود. اما مصرف آنها باید فقط زیر نظر پزشک باشد.

معمولا از این داروها استفاده می شود:

داروهای ضد التهاب
شل کننده عضلات برای کاهش اسپاسم
داروهای ضد درد عصبی برای بی حسی و تیر کشیدن
مسکن های قوی تر فقط در موارد حمله شدید درد

بیماران باید بدانند که دارو فقط برای کنترل دوره ای درد است و درمان اصلی محسوب نمی شود. هدف این است که با کاهش درد، بیمار بتواند فیزیوتراپی و اصلاح سبک زندگی را درست انجام دهد.

۵. تزریقات تخصصی در موارد مقاوم

اگر با دارو و فیزیوتراپی پیشرفت کافی نداشته باشید، تزریق اپیدورال یکی از موثرترین روش ها است. این تزریق زیر هدایت سی آرم انجام می شود و مقدار کمی داروی ضد التهاب مستقیما به فضای نزدیک ریشه عصبی وارد می شود.

تزریق های تخصصی معمولا برای سه گروه مناسب هستند:

بیمارانی که درد شدید دارند
بیمارانی که درد دست دارند و دارو پاسخ نداده
بیمارانی که می خواهند از عمل جراحی جلوگیری کنند

اثر تزریق ممکن است چند روز بعد شروع شود و تا ماه ها پایدار بماند.

۶. استفاده صحیح از گردنبند طبی

گردنبند طبی باید فقط برای دوره کوتاه استفاده شود. استفاده طولانی باعث ضعف عضلات گردن و وابستگی می شود. بهترین حالت این است که در روزهای اول درد شدید، هنگام راه رفتن یا فعالیت از گردنبند استفاده شود و به تدریج کنار گذاشته شود.

۷. ورزش های مناسب و ممنوعه

ورزش نقش مهمی در کاهش درد دارد اما باید هدفمند و اصولی باشد.

ورزش های مفید شامل موارد زیر است:

پیاده روی منظم
تمرینات تقویت عضلات عمقی شکم و کمر
تمرینات تعادلی
حرکات سبک یوگا مخصوص گردن

ورزش های ممنوع:

بدنسازی سنگین
پشت بازو سیم کش
لیفت وزنه با گردن خم
درگیر شدن در ورزش های پرفشار مثل رزمی یا پرتابی
حرکات سریع گردن

۸. چه زمانی نیاز به عمل جراحی داریم؟

بیش از 8۵ درصد بیماران بدون جراحی خوب می شوند. اما جراحی زمانی لازم است که:

ضعف پیش رونده در دست یا بازو وجود داشته باشد
بی اختیاری ادرار یا علائم خطر ایجاد شود
درد پس از چند ماه درمان استاندارد همچنان شدید باقی بماند
تصویربرداری نشان دهد ریشه عصبی تحت فشار شدید است

عمل دیسک گردن معمولا یکی از دو روش جراحی باز یا جراحی میکروسکوپی است. درمان های نوین به بیمار کمک می کنند با سرعت بیشتری به فعالیت روزمره برگردد.

۹. برنامه روزانه پیشنهادی برای کاهش درد

صبح
دوش آب گرم برای شل شدن عضلات
۱۰ دقیقه تمرین سبک کششی
اصلاح وضعیت کار پشت میز

ظهر
پیاده روی کوتاه
استفاده صحیح از مانیتور و موبایل

شب
کشش ملایم
کمپرس گرم
خوابیدن با بالش مناسب

۱۰. نکات مهمی که بیماران باید جدی بگیرند

اگر درد به دست تیر می کشد، ضعف انگشتان دارید یا دچار بی حسی یکطرفه شده اید، باید هرچه سریع تر توسط پزشک معاینه شوید.

فشار دادن نقاط دردناک یا انجام ماساژ شدید، وضعیت را بدتر می کند.

استراحت بیش از حد باعث ضعیف شدن عضلات و برگشت درد می شود.

تمرین ها را باید مرحله به مرحله و مطابق نسخه فیزیوتراپیست انجام دهید.

جمع بندی

دیسک گردن معمولا با درمان های غیرجراحی بهبود قابل توجه پیدا می کند. کلید درمان، مدیریت التهاب، اصلاح سبک زندگی، فیزیوتراپی اصولی و پیگیری منظم است. در موارد مقاوم، تزریق اپیدورال کمک کننده است و جراحی فقط در درصد کمی از بیماران نیاز می شود. هدف ما این است که بیمار با کمترین درد و بیشترین کیفیت زندگی به فعالیت عادی برگردد.

در صورت نیاز به بررسی بیشتر، مشاوره یا طراحی برنامه درمانی، حتما با جراح مغز و اعصاب متخصص ستون فقرات مشورت کنید تا بر اساس نوع دیسک و شدت علائم، بهترین مسیر درمان انتخاب شود.