✅ این محتوا با نظارت مستقیم آقای دکتر محمدمهدی سلیمانی جراح مغز و اعصاب تولید شده و مورد تایید ایشان می باشد.

مقدمه 

به عنوان جراح مغز و اعصاب و کسی که هر روز با بیماران مبتلا به دردهای گردنی و دیسک گردن مواجه هستم، میبینم که بسیاری از افراد تنها با چند تغییر ساده در سبک زندگی و درمانهای صحیح، میتوانند درد را کنترل کنند و جلوی پیشرفت بیماری را بگیرند. هدف من در این مطلب این است که کاملا روشن و بدون پیچیدگی توضیح بدهم چه اقداماتی واقعا موثر است و چه چیزهایی فقط باورهای اشتباه میان مردم است.

این متن برای شما نوشته شده؛ برای کسی که معمولا در طول روز کار میکند، پشت میز می نشیند، با موبایل کار میکند یا شاید ناگهان با یک درد تیرکشنده در بازو و شانه مواجه شده است. اگر درد دیسک گردن دارید، این راهنما به شما کمک میکند بدانید از همین امروز چه کارهایی باید انجام دهید.

دیسک گردن چرا درد میگیرد؟

وقتی دیسک بین مهره های گردن دچار بیرون زدگی یا التهاب میشود، به ریشه های عصبی فشار وارد میکند. این فشار میتواند درد گردن، تیر کشیدن به دست، بی حسی انگشتان، ضعف دست یا حتی سرگیجه ایجاد کند. معمولا ترکیبی از التهاب، اسپاسم عضلات گردن و کاهش فضای بین مهره ها باعث درد میشود، نه فقط خود دیسک.

پس هدف درمان، فقط فشار روی عصب نیست. باید التهاب، اسپاسم، پوسچر غلط، ضعف عضلات و فشار روزانه را هم اصلاح کنیم.

آیا همیشه نیاز به جراحی است؟

خیر. بیشتر بیماران من بدون جراحی و با درمان درست، ظرف چند هفته تا چند ماه بهبود قابل توجه پیدا میکنند. درمان صحیح شامل روشهای خانگی، فیزیوتراپی اصولی، اصلاح سبک زندگی و داروهای کنترل التهاب است. جراحی فقط زمانی لازم میشود که علائم عصبی شدید باشد یا درمانهای غیرجراحی جواب ندهد.

روش های موثر و ثابت شده برای کاهش درد دیسک گردن

در ادامه، بخش های مختلف درمان را با زبانی ساده توضیح میدهم تا بدانید دقیقا چه کاری لازم است و چرا.

۱. اصلاح وضعیت نشستن و ایستادن

بیشتر افراد فکر میکنند درمان از دارو شروع میشود، اما در عمل بزرگ ترین اشتباه همین است. اگر پوسچر اصلاح نشود، هیچ درمانی نتیجه کافی نمیدهد.

موارد کلیدی:

ارتفاع مانیتور: باید دقیقا روبه روی چشم باشد. پایین بودن مانیتور باعث خم شدن سر و فشار روی دیسک می شود.

زاویه گردن: سر نباید جلوتر از خط شانه ها قرار بگیرد. هر یک سانتی متر جلو رفتن سر، فشار روی ستون فقرات چند برابر میشود.

نحوه نشستن روی صندلی:
پشت کاملا به پشتی بچسبد، شانه ها افتاده نباشد، قوس طبیعی کمر حفظ شود، و رانها موازی زمین باشند.

زمان استفاده از موبایل:
استفاده طولانی با گردن خم شده بدترین عامل درد است. باید گوشی را بالا بیاورید، نه این که گردن را پایین بیاورید.

۲. کمپرس گرم یا سرد

برای بسیاری از بیماران سوال است که از کدام باید استفاده کنند.

کمپرس سرد برای ۴۸ تا ۷۲ ساعت اول
اگر درد تازه شروع شده یا بعد از فعالیت بدتر شده است، کمپرس سرد التهاب را کاهش میدهد.

کمپرس گرم بعد از کاهش التهاب اولیه
برای شل شدن عضلات و کاهش اسپاسم.

مدت مناسب: هر بار ۱۵ تا ۲۰ دقیقه.

۳. داروهای ضد التهاب

در اغلب موارد، نیاز به یک دوره کوتاه داروی ضد التهاب وجود دارد. داروهایی مثل ایبوپروفن یا سلکوکسیب میتوانند التهاب ریشه عصبی را کم کنند. اگر درد شدیدتر باشد، پزشک ممکن است داروی قوی تر یا شل کننده عضلات تجویز کند.

نکته مهم:
خودسرانه و طولانی مدت مصرف نکنید، به خصوص اگر مشکلات کلیوی، قلبی یا گوارشی دارید.

۴. فیزیوتراپی اصولی و هدفمند

درمان فیزیوتراپی زمانی موثر است که درست تجویز و درست انجام شود. فیزیوتراپی شامل چند بخش است:

تحریک الکتریکی و اولترا سوند: برای کاهش التهاب و درد.

درای نیدلینگ: در برخی بیماران که اسپاسم شدید عضلانی دارند بسیار موثر است.

تمرینات کششی و تقویتی:
مهم ترین بخش درمان است. عضلات عمقی گردن باید تقویت شوند تا مهره ها در وضعیت صحیح قرار بگیرند.

تمرینات کلیدی که معمولا توصیه میکنم:

• Chin Tuck یا عقب بردن چانه
• کشش عضله اسکالن
• کشش پشت گردن
• تقویت عضلات تراپز
• تقویت عضلات شانه و کتف برای جلوگیری از خم شدن بالاتنه

اگر تمرینات به درستی اجرا نشوند، ممکن است وضعیت بدتر شود. پس همیشه از فیزیوتراپیست متخصص کمک بگیرید.

۵. پرهیز از حرکاتی که فشار را زیاد میکنند

بسیاری از بیماران با نیت ورزش کردن، حرکاتی انجام میدهند که فشار بیشتری ایجاد میکند.

چیزهایی که باید فعلا پرهیز کنید:

• وزنه زدن بالای سر
• ددلیفت سنگین
• شنا سوئدی با فرم نامناسب
• درازنشست
• حرکات ناگهانی گردن
• چرخاندن شدید یا ضربه ای گردن

حرکت اشتباه میتواند التهاب را دوباره فعال کند.

۶. حرکت دادن اصولی گردن در طول روز

گردن نباید کاملا بی حرکت باشد. حرکات ملایم باعث گردش خون بهتر و کاهش خشکی میشود.

حرکاتی که معمولا توصیه میکنم:

• چرخش ملایم سر به راست و چپ
• خم و باز کردن آرام گردن
• حرکت دادن شانه ها رو به بالا و پایین

این حرکات باید آهسته، بدون درد و در حد دامنه طبیعی انجام شوند.

۷. اصلاح عادت خوابیدن

خوابیدن غلط میتواند همه درمان های روزانه را بی اثر کند.

نکات مهم:

در حالت طاقباز:
بالشت نباید بلند باشد. گردن باید در امتداد ستون فقرات قرار بگیرد.

در حالت پهلو:
بالشت باید فضای بین شانه و گردن را پر کند تا سر بالا یا پایین نرود.

خوابیدن روی شکم:
یکی از بدترین عادات برای دیسک گردن است و توصیه نمیکنم.

۸. استفاده از گردنبند طبی، فقط به صورت محدود

برخی بیماران فکر میکنند گردنبند طبی باید دائمی استفاده شود، اما این یک اشتباه است. استفاده بیش از حد، باعث ضعیف شدن عضلات گردن میشود.

قانون ساده این است:

• فقط برای چند روز در فاز درد شدید
• فقط هنگام رانندگی یا فعالیت هایی که درد را تشدید میکنند
• نه به صورت طولانی مدت

۹. تزریق در کنار عصب یا تزریق اپیدورال

اگر درد با دارو و فیزیوتراپی بهبود پیدا نکند، تزریق ضد التهاب در کنار ریشه عصبی میتواند التهاب را به سرعت کاهش دهد. این روش جراحی نیست و معمولا در اتاق عمل سرپایی انجام میشود.

در بسیاری از بیماران، این تزریق باعث میشود درد شدید به شکل قابل توجهی کاهش پیدا کند و فیزیوتراپی بهتر قابل تحمل شود.

۱۰. چه زمانی باید نگران شویم؟

اگر موارد زیر وجود داشته باشد، لازم است سریعتر بررسی شوید:

• ضعف شدید بازو یا دست
• بی حسی گسترده و مداوم
• دردهای غیر قابل تحمل
• مشکلات تعادلی
• بی اختیاری ادرار یا مدفوع
• سقوط اشیاء از دست (Drop)

در این موارد ممکن است نیاز به بررسی تصویربرداری دقیق یا حتی جراحی باشد.

برنامه عملی ۲ هفته ای برای شروع کاهش درد

در این بخش یک برنامه ساده و قابل اجرا ارائه میدهم:

هفته اول:
• کمپرس سرد ۲ روز اول، سپس گرم
• کاهش زمان موبایل
• اصلاح کامل پوسچر در کار و مطالعه
• شروع دارو های ضد التهاب طبق تجویز پزشک
• حرکات کششی بسیار ملایم روزانه
• خوابیدن در وضعیت صحیح
• پرهیز از هر گونه وزنه زدن

هفته دوم:
• شروع فیزیوتراپی حرفه ای
• اضافه کردن تمرینات تقویتی گردن
• کاهش بیشتر زمان استفاده از موبایل
• پیاده روی روزانه
• کنترل استرس و پرهیز از حرکات ناگهانی گردن

اغلب بیماران در پایان هفته دوم، حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد کاهش درد را تجربه میکنند.

آیا امکان بازگشت به کار و ورزش وجود دارد؟

در بیشتر موارد بله. اما باید تدریجی باشد:

• بازگشت به تمرین های ساده ۶ تا ۸ هفته بعد
• وزنه زدن سبک و با فرم صحیح
• پرهیز از حرکات سنگین یا بالای سر
• گرم کردن عضلات گردن قبل از ورزش
• تقویت عضلات کتف و پشت برای نگه داشتن گردن

ورزش اگر درست انجام شود، یکی از بهترین درمان های دیسک گردن است.

جمع بندی

کاهش درد دیسک گردن یک مسیر قابل مدیریت است، اما نیاز به یک رویکرد چند مرحله ای دارد. از تجربه من، سه عامل بیشترین تاثیر را در بهبود بیماران داشته است:

۱. اصلاح پوسچر و سبک زندگی
۲. فیزیوتراپی اصولی و تمرین های هدفمند
۳. درمان دارویی و کنترل التهاب در مراحل اولیه

اگر این سه مورد درست انجام شوند، اکثر بیماران بدون جراحی بهبود چشمگیری پیدا میکنند.