✅ این محتوا با نظارت مستقیم آقای دکتر محمدمهدی سلیمانی جراح مغز و اعصاب تولید شده و مورد تایید ایشان می باشد.

مقدمه

بیماران زیادی در ماه رمضان یا در دوره های روزه داری سوال میپرسند که آیا روزه گرفتن برای دیسک گردن خطر دارد یا خیر. از طرف دیگر بعضی افراد تصور میکنند کم خوردن یا نخوردن ممکن است التهاب دیسک را کم کند. نکته مهم این است که دیسک گردن یک ساختار مکانیکی و عصبی است و رفتار آن با کم آبی، خواب ناکافی، کاهش انرژی و تغییرات فشار داخل دیسک ارتباط مستقیم دارد. بنابراین پاسخ این سوال یک جواب کلی نیست و باید دقیق بررسی شود.

در ادامه توضیح میدهم روزه چه اثری روی دیسک گردن میگذارد، چه افرادی میتوانند روزه بگیرند، چه کسانی نباید روزه بگیرند و در چه شرایطی روزه داری کاملا بی خطر است.
 

روزه چه تاثیری روی بدن و ستون فقرات دارد؟

در دوره روزه داری بدن آب، املاح و انرژی کمتری دریافت میکند. مهم ترین اثرات آن برای بیمار دیسک گردن شامل موارد زیر است:

کاهش آب بدن و سفت شدن دیسک
افزایش خستگی عضلات گردن
کاهش توان تحمل فشار توسط رباط ها و عضلات
افزایش احتمال اسپاسم عضلانی
افزایش احتمال تشدید درد در افرادی که التهاب فعال دارند
وقتی بدن آب کافی نداشته باشد، بخش ژله ای دیسک کمی سفت تر میشود. این موضوع در حالت طبیعی مشکلی ایجاد نمی کند، اما اگر دیسک بیرون زده باشد یا به عصب فشار بیاورد، خشکی بیشتر میتواند درد را تشدید کند.

آیا روزه گرفتن به خودی خود برای دیسک گردن خطرساز است؟

به عنوان پزشک باید بگویم:
روزه به خودی خود دیسک گردن را خراب نمیکند، اما در یک سری از افراد میتواند درد، سفتی و علائم عصبی را بدتر کند. بنابراین مشکل اصلی خود روزه نیست، بلکه کم آبی، اصلاح نکردن وضعیت گردن و فعالیت های اشتباه در طول روز است.

در بیمارانی که دیسک خفیف تا متوسط دارند و علائمشان پایدار است، روزه گرفتن معمولا مشکلی ایجاد نمیکند، به شرطی که آبرسانی مناسب در افطار و سحر رعایت شود و فرد فعالیت سنگین نداشته باشد.

اما در موارد دیسک شدید یا التهاب فعال، روزه داری میتواند به تشدید علائم، عود درد یا بیحسی منجر شود.

چه کسانی میتوانند با خیال راحت روزه بگیرند؟

سه گروه زیر معمولا مشکلی برای روزه گرفتن ندارند:

افراد با دیسک خفیف که تنها گاهی درد دارند
افراد با دیسک گردن پایدار که فیزیوتراپی کرده اند و دردشان کنترل شده است
افرادی که علائم عصبی (بیحسی، ضعف، گزگز) ندارند
در این افراد اگر وضعیت بدنی صحیح و مصرف آب کافی در سحر و افطار رعایت شود، روزه داری معمولا بدون خطر است.

چه کسانی نباید روزه بگیرند؟

پنج گروه زیر بهتر است روزه نگیرند یا حداقل تا زمان کنترل علائم با پزشک مشورت کنند:

افراد با دیسک گردن شدید یا پارگی پیشرفته
افرادی که بیحسی دست یا انتشار درد به بازو و انگشتان دارند
افرادی که گردن درد شدید هنگام بیدار شدن دارند
افرادی که دچار اسپاسم های مکرر عضلات گردن و شانه هستند
افرادی که سردردهای ناشی از گردن دارند و با کم آبی بدتر میشود
در این موارد کم آبی بدن، کاهش املاح، کاهش انرژی و خشکی بافت ها به راحتی باعث تشدید فشار روی ریشه های عصبی میشود.

روزه داری و آسیب به عصب: آیا خطر وجود دارد؟

اگر دیسک گردن شما روی ریشه عصبی فشار می آورد، هر عاملی که التهاب اطراف عصب را بیشتر کند، میتواند علائم را شدیدتر کند. محرک های اصلی عبارتند از:

کم نوشیدن آب
خواب نامنظم
نشستن طولانی مدت
نگه داشتن گردن در وضعیت روبه پایین
عدم استفاده از بالش مناسب
اگر این موارد در زمان روزه داری رعایت نشود، ممکن است علائم عصبی بدتر شود. اما اگر مراقبت ها درست انجام شود، روزه به تنهایی باعث آسیب جدید به عصب نمیشود.

آیا گرسنگی طولانی درد دیسک گردن را بیشتر میکند؟

بله، در بعضی بیماران این اتفاق رخ میدهد. وقتی بدن گرسنه است، سطح قند خون پایین می آید و عضلات توان پشتیبانی از گردن را کمتر پیدا میکنند. در نتیجه سر به جلو می افتد و این وضعیت باعث فشار بیشتر بر دیسک میشود.

این حالت خود عامل تشدید درد و سفتی گردن است، نه خود روزه.

در زمان روزه داری چه کارهایی علائم دیسک گردن را کم میکند؟

برای بیمارانی که میخواهند روزه بگیرند و دیسک گردن دارند، چند نکته مهم وجود دارد:

در سحر یک لیوان آب اضافه بنوشید
در فاصله افطار تا خواب حداقل سه لیوان آب مصرف کنید
از نشستن طولانی پشت موبایل یا کامپیوتر پرهیز کنید
بالش مناسب گردن استفاده کنید
حرکات کششی سبک گردن را دو بار در روز انجام دهید
از برداشتن بار سنگین در روزه داری خودداری کنید
مصرف مواد حاوی پتاسیم و منیزیم را فراموش نکنید
اگر این اصول رعایت شود، در اکثر بیماران روزه داری بدون مشکل خواهد بود.

آیا روزه گرفتن باعث کوچک شدن دیسک میشود؟

خیر. هیچ رابطه مستقیمی بین روزه و کوچک شدن یا ترمیم دیسک وجود ندارد. ترمیم دیسک فرایندی زمان بر است و به عوامل زیر وابسته است:

سن
شدت بیرون زدگی
وضعیت بدنی
کیفیت خواب
فیزیوتراپی
درمان دارویی
بنابراین انتظار اصلاح دیسک از طریق روزه کاملا غیرواقعی است.

چه زمانی بیمار باید روزه را قطع کند؟

قطع روزه زمانی ضرورت دارد که علائم زیر ظاهر شود:

سر شدن دست یا انگشتان
ضعف بازو یا افتادن اشیا
افزایش درد گردن نسبت به روزهای قبل
سردرد های جدید
گرفتگی شدید عضلات
این نشانه ها نشان میدهد فشار روی عصب بیشتر شده و ادامه روزه میتواند مشکل را تشدید کند.

جمع بندی

روزه گرفتن برای دیسک گردن در بسیاری از بیماران بی خطر است و مشکلی ایجاد نمیکند، به شرطی که کم آبی و وضعیت بدنی نادرست کنترل شود. اما در بیماران با دیسک شدید، علائم عصبی یا التهاب فعال، روزه داری ممکن است علائم را بدتر کند.

در نهایت تصمیم نهایی باید بر اساس شرایط فردی بیمار گرفته شود و بهترین کار مشورت مستقیم با پزشک متخصص است.