✅ این محتوا با نظارت مستقیم آقای دکتر محمدمهدی سلیمانی جراح مغز و اعصاب تولید شده و مورد تایید ایشان می باشد.

مقدمه

به عنوان جراح مغز و اعصاب، یکی از سوالات پرتکراری که از من پرسیده می‌شود این است که آیا دیسک گردن در دوران بارداری خطرناک است یا خیر. نگرانی زنان باردار کاملا طبیعی است، چون دردهای گردنی، گزگز دست ها، بی حسی یا تیرکشیدن شانه ها در این دوره می‌تواند شدت بیشتری پیدا کند. در این مطلب با زبانی ساده توضیح می‌دهم چه زمانی دیسک گردن در بارداری خطرساز می‌شود، چه علائمی باید جدی گرفته شود، چه درمان هایی بی خطر است و چه مواردی نیاز به مداخله پزشکی دارد.
 

دیسک گردن چیست و چرا در بارداری تشدید می شود

دیسک گردن زمانی اتفاق می افتد که یکی از دیسک های بین مهره ای گردن دچار بیرون زدگی یا پارگی می شود و به ریشه های عصبی فشار وارد می کند. در دوران بارداری چند عامل باعث می شود علائم دیسک گردن شدت بیشتری پیدا کند.

افزایش وزن طبیعی دوران بارداری فشار روی ستون فقرات را بیشتر می کند و گودی کمر را افزایش می دهد. این تغییرات باعث جابجایی محور ستون فقرات و اضافه شدن فشار به مهره های گردنی می شود.

افزایش هورمون ریلکسین که برای شل شدن رباط ها و آماده سازی بدن برای زایمان ترشح می شود، رباط های ستون فقرات را نیز شل تر می کند و ثبات ستون فقرات را کم می کند.

تغییر وضعیت خواب به پهلو، کاهش تحرک و نشستن طولانی مدت در ماه های آخر بارداری نیز می توانند علائم دیسک گردن را تشدید کنند.

پس در بسیاری از زنان باردار، دیسک گردن به خودی خود خطرناک نیست، اما می تواند دردناک تر شود و نیاز به مراقبت بیشتری پیدا کند.

چه زمانی دیسک گردن در بارداری خطرناک می شود

در اغلب موارد، دیسک گردن در بارداری تهدید کننده نیست، اما برخی علائم نشان می دهند که فشار دیسک بر روی اعصاب جدی است و باید حتما توسط پزشک بررسی شود.

گزگز یا بی حسی که از گردن به بازو و انگشت ها انتشار پیدا می کند و رو به افزایش است

ضعف در دست یا انگشت ها به شکلی که بیمار نتواند اجسام را به خوبی نگه دارد

درد تیرکشنده از گردن به شانه یا کتف که با استراحت هم کمتر نمی شود

مشکل در راه رفتن، احساس سنگینی پاها یا اختلال در تعادل

بی اختیاری ادرار یا مدفوع که یک علامت اورژانسی است و باید بلافاصله بررسی شود

اگر هر یک از این علائم در دوران بارداری وجود داشته باشد، باید ارزیابی دقیق انجام شود تا مشخص شود آیا فشار دیسک در حال آسیب رساندن به ریشه عصبی یا نخاع است یا خیر.

آیا انجام ام آر آی در بارداری برای تشخیص دیسک گردن مجاز است

ام آر آی بدون تزریق در دوران بارداری، از نظر علمی و پزشکی بی خطر شناخته می شود. بسیاری از زنان باردار برای بررسی مشکلات عصبی، ام آر آی انجام می دهند. تنها در سه ماهه اول، در صورت امکان بررسی بالینی کامل انجام می شود و اگر ضرورت داشت ام آر آی انجام می شود.

برای تشخیص دقیق دیسک گردن در بارداری، ام آر آی بهترین روش است و برخلاف سی تی اسکن، از اشعه استفاده نمی کند.

در بارداری چه درمان هایی برای دیسک گردن بی خطر است

درمان های کم خطر و محافظه کارانه همیشه اولین انتخاب در دوران بارداری هستند. در ادامه روش های بی خطر و قابل انجام را توضیح می دهم.

فیزیوتراپی تخصصی ستون فقرات گردنی

فیزیوتراپی اصولی در دوران بارداری کاملا قابل انجام است. تمرین های کششی و تقویتی مخصوص عضلات گردن و شانه به کاهش درد کمک زیادی می کنند. تکنیک های دستی ملایم نیز تحت نظر فیزیوتراپیست آموزش دیده بی خطر هستند.

اصلاح وضعیت بدن و ارگونومی

نشستن طولانی مدت، خوابیدن روی بالش نامناسب و خم شدن طولانی از عوامل مهم در تشدید دردهای گردنی زنان باردار هستند. با اصلاح وضعیت بدن، بخش زیادی از درد کاهش می یابد.

بالش مناسب برای بارداری و گردن

استفاده از بالش استاندارد و پشتی مناسب برای زمان خواب و استراحت از تشدید فشار روی مهره های گردن جلوگیری می کند.

داروهای مجاز در بارداری

مسکن های مجاز مثل استامینوفن در دوران بارداری قابل استفاده هستند. استفاده از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن باید تحت نظر پزشک و با احتیاط باشد.

کمپرس گرم در موارد اسپاسم عضلانی

گرمای ملایم عضلات گردن را شل می کند و درد را کم می کند.

طب سوزنی و ماساژ تخصصی

در برخی بیماران، طب سوزنی یا ماساژ و تراپی دستی ملایم توسط متخصص می تواند درد را کاهش دهد. این روش ها باید زیر نظر پزشک یا درمانگر آموزش دیده انجام شود.

چه روش هایی در بارداری برای دیسک گردن ممنوع یا پرخطر است

برخی روش های درمانی در دوران بارداری استفاده نمی شوند یا فقط در شرایط اضطراری قابل انجام هستند.

تزریق های اپیدورال یا بلوک عصبی

تزریق استروئید به ناحیه گردن در بارداری معمولی توصیه نمی شود، مگر اینکه درد شدید، ناتوان کننده و تهدید کننده عملکرد عصبی باشد.

داروهای شل کننده عضلات قوی

بسیاری از داروهای شل کننده عضلات برای جنین ایمن نیستند و تجویز نمی شوند.

جراحی باز یا جراحی فیوژن

در دوران بارداری تنها زمانی جراحی انجام می شود که علائم عصبی در حال پیشرفت باشد و راه رفتن، کنترل ادرار یا قدرت دست ها دچار اختلال شود. در این موارد تاخیر در درمان می تواند به آسیب دائمی عصبی منجر شود.

آیا دیسک گردن در بارداری باعث آسیب به جنین می شود

خود دیسک گردن هیچ آسیبی به جنین وارد نمی کند. مشکل اصلی، درد و محدودیت حرکتی مادر است، نه خطر مستقیم برای جنین. تنها زمانی نگرانی وجود دارد که ضعف عضلانی شدید یا علائم عصبی پیشرونده وجود داشته باشد.

اگر دیسک گردن قبل از بارداری وجود داشته باشد چه باید کرد

بهتر است زنان قبل از اقدام به بارداری وضعیت ستون فقرات خود را بررسی کنند. اگر دیسک گردن فعال، درد شدید یا علائم عصبی داشته باشند، بهتر است درمان های لازم قبل از بارداری انجام شود.

اما اگر دیسک گردن بدون علامت باشد یا علائم خفیف داشته باشد، معمولا مشکلی برای بارداری ایجاد نمی کند و فقط نیاز به مراقبت بیشتر دارد.

آیا زایمان طبیعی برای زنان مبتلا به دیسک گردن خطرناک است

در بیشتر موارد، زایمان طبیعی مشکلی ایجاد نمی کند. هنگام زور زدن ممکن است فشار به گردن افزایش یابد اما این فشار موقتی است و آسیبی به دیسک وارد نمی کند.

فقط در موارد نادر که بیمار علائم شدید عصبی یا تنگی کانال نخاعی پیشرفته داشته باشد، ممکن است پزشک زایمان سزارین را مناسب تر بداند.

چه زمانی جراحی دیسک گردن در دوران بارداری ضروری می شود

جراحی در بارداری آخرین انتخاب است و تنها در دو حالت انجام می شود.

فشار شدید دیسک روی نخاع که باعث ضعف پیشرونده یا مشکل راه رفتن شده باشد

بی اختیاری ادرار یا مدفوع که نشانه درگیری شدید نخاع است

در این موارد، جراحی برای حفظ عملکرد عصبی ضروری است و به سلامت مادر و جنین کمک می کند.

چطور می توان از تشدید دیسک گردن در دوران بارداری جلوگیری کرد

چند نکته ساده، نقش مهمی در کنترل درد دارند.

نشستن طولانی مدت ممنوع است و هر نیم ساعت باید تغییر وضعیت داده شود

بالش مناسب و ارتفاع درست بالشت هنگام خواب بسیار مهم است

پیاده روی سبک روزانه فشار روی ستون فقرات را کاهش می دهد

خوابیدن روی پهلو با یک بالش کوچک بین زانوها وضعیت ستون فقرات را پایدارتر می کند

وزنه برداری یا حمل اجسام سنگین باید کاملا ممنوع شود

استفاده از موبایل با پایین آوردن سر بسیار مضر است و باید به حداقل برسد

نتیجه گیری

دیسک گردن در دوران بارداری به خودی خود خطرناک نیست و در بیشتر زنان قابل کنترل است. اما اگر علائم عصبی شدید، بی حسی پیشرونده، ضعف دست یا مشکلات حرکتی وجود داشته باشد، باید ارزیابی دقیق و فوری انجام شود. اغلب درمان ها غیر تهاجمی و بی خطر هستند و تنها در موارد نادر نیاز به جراحی وجود دارد. هدف ما این است که با کمترین مداخله و بیشترین ایمنی، درد مادر کنترل شود و بارداری سالم و بی خطر ادامه پیدا کند.