✅ این محتوا با نظارت مستقیم آقای دکتر محمدمهدی سلیمانی جراح مغز و اعصاب تولید شده و مورد تایید ایشان می باشد.
مقدمه
به عنوان جراح مغز و اعصاب، یکی از پرتکرارترین سوالاتی که بیماران از من میپرسند این است که «دیسک گردن از چند سالگی شروع میشود؟» بسیاری تصور میکنند دیسک گردن فقط مخصوص سالمندان است، اما واقعیت این است که تغییرات دیسکهای گردنی میتواند از سنین بسیار پایینتر آغاز شود و در بعضی افراد حتی در دههی دوم زندگی (۲۰ تا ۳۰ سالگی) علائم خود را نشان دهد.
دیسک گردن چیست و چه نقشی دارد
بین هر دو مهره از ستون فقرات، دیسکی از جنس غضروف وجود دارد که مانند بالشتک عمل میکند. این دیسکها ضربهها را جذب کرده و باعث حرکت نرم گردن میشوند. با گذر زمان یا تحت فشارهای مداوم، ساختار دیسکها تحلیل میرود و ممکن است بخشی از ماده ژلهای درون آن بیرون بزند. این بیرونزدگی به ریشههای عصبی فشار وارد میکند و علائمی مانند درد، بیحسی، یا گزگز در گردن، شانه و دست ایجاد میکند.
از چه سنی دیسک گردن شروع میشود
دیسک گردن ممکن است از حدود ۲۵ تا ۳۰ سالگی شروع به تغییرات خفیف کند، اما سن دقیق بستگی به سبک زندگی، ژنتیک، نوع فعالیت و وضعیت بدن دارد. در سالهای اخیر بهدلیل استفاده مداوم از موبایل، لپتاپ و کار طولانیمدت پشت میز، موارد دیسک گردن در افراد ۲۰ تا ۴۰ ساله بهطرز محسوسی افزایش یافته است.
به طور میانگین:
در دهه سوم زندگی (۲۰ تا ۳۰ سال): شروع تغییرات اولیه دیسک (خشکی یا کاهش آب میانبافتی)
در دهه چهارم (۳۰ تا ۴۰ سال): احتمال بیرونزدگی دیسک در افراد پرکار، رانندگان و کارمندان
در دهه پنجم (۴۰ تا ۵۰ سال): شیوع بالای دیسک گردن همراه با درد بازو یا بیحسی دستها
پس از ۵۰ سالگی: معمولاً همراه با آرتروز گردن و تنگی کانال نخاعی
چرا سن ابتلا پایین آمده است
پیشرفت تکنولوژی و سبک زندگی بیتحرک باعث شده حتی نوجوانان هم در معرض تغییرات زودرس گردن باشند. عواملی که این روند را تسریع میکنند عبارتند از:
استفاده طولانی از موبایل و لپتاپ: خم کردن مداوم سر به سمت پایین فشار زیادی به مهرههای گردنی وارد میکند.
ضعف عضلات گردن و شانه: کمتحرکی و نشستنهای طولانی باعث تحلیل عضلات نگهدارنده گردن میشود.
اضافهوزن: چربی اضافی در ناحیه شانه و پشت فشار روی دیسکها را بیشتر میکند.
حوادث و تصادفات: حتی ضربات خفیف در رانندگی میتواند زمینهساز فتق دیسک در سالهای بعد شود.
استرس مزمن: انقباض مداوم عضلات گردن بر اثر اضطراب باعث افزایش فشار مکانیکی بر دیسکها میشود.
علائم اولیه دیسک گردن در سنین جوانی
دیسک گردن همیشه با درد شدید شروع نمیشود. در بسیاری از بیماران، علائم بهصورت خفیف و تدریجی ظاهر میشود:
احساس خستگی یا گرفتگی در پشت گردن و شانه
تیر کشیدن درد به بازو یا آرنج
بیحسی یا گزگز نوک انگشتان
سردردهایی که از پشت سر شروع میشود
کاهش تمرکز یا احساس سفتی صبحگاهی گردن
در صورت بروز این علائم، مراجعه زودهنگام به پزشک مغز و اعصاب بسیار مهم است، زیرا درمان در مراحل اولیه معمولاً غیرجراحی و با فیزیوتراپی، دارو و اصلاح عادات انجام میشود.
آیا دیسک گردن ارثی است
ژنتیک در سلامت دیسکهای بینمهرهای نقش دارد. اگر در خانوادهتان سابقه دیسک گردن، کمر یا آرتروز وجود دارد، احتمال بروز آن در شما نیز بیشتر است. اما این موضوع بهتنهایی تعیینکننده نیست. سبک زندگی سالم، فعالیت منظم و وضعیت صحیح بدن میتواند نقش ژنتیک را تا حد زیادی خنثی کند.
تفاوت دیسک گردن در جوانان و سالمندان
| ویژگی | دیسک گردن در جوانان | دیسک گردن در سالمندان |
|---|---|---|
| علت اصلی | استفاده زیاد از موبایل، نشستن طولانی، ضعف عضلات | آرتروز، کاهش آب دیسک، سایش مهرهها |
| نوع آسیب | بیرونزدگی یا فتق دیسک | فرسودگی مزمن و تنگی کانال نخاعی |
| درمان معمول | فیزیوتراپی، ورزش، تزریق ضد التهاب | ترکیب دارو، فیزیوتراپی و در موارد خاص جراحی |
| احتمال جراحی | بسیار کم | بیشتر در موارد شدید یا همراه با تنگی کانال |
چگونه از دیسک گردن در جوانی پیشگیری کنیم
به عنوان جراح مغز و اعصاب بارها دیدهام که بیماران با چند تغییر ساده میتوانند از بروز یا تشدید دیسک گردن جلوگیری کنند:
اصلاح وضعیت بدن: هنگام کار با موبایل یا لپتاپ، صفحه را همسطح چشم نگه دارید.
ورزشهای کششی روزانه: حرکات ساده گردن و شانه به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه در روز کمک زیادی میکند.
استفاده از صندلی ارگونومیک: صندلی مناسب با تکیهگاه گردنی فشار را کاهش میدهد.
خواب درست: بالش باید نه خیلی بلند و نه خیلی تخت باشد. بالشهای طبی بهترین گزینه هستند.
کاهش وزن و ترک سیگار: چاقی و نیکوتین هر دو باعث کاهش خونرسانی به دیسک میشوند.
دیسک گردن در نوجوانان
در سالهای اخیر موارد نادری از دیسک گردن حتی در نوجوانان ۱۵ تا ۱۸ ساله گزارش شده است. در این گروه سنی، علت اصلی خم شدن طولانیمدت سر هنگام استفاده از تلفن همراه است. به همین دلیل، والدین باید به وضعیت نشستن فرزندان خود توجه کنند و استفاده مداوم از گوشی را محدود نمایند.
چه زمانی نیاز به جراحی وجود دارد
جراحی آخرین گزینه است. در بیشتر بیماران، درمانهای غیرجراحی مانند فیزیوتراپی، تزریق ضد التهاب یا کشش گردن مؤثر هستند. اما در موارد زیر ممکن است نیاز به جراحی باشد:
بیحسی یا ضعف پیشرونده در دستها
درد مقاوم به درمان بیش از ۶ هفته
تنگی قابل توجه کانال نخاعی
اختلال در کنترل حرکات دست یا راه رفتن
جراحی با روشهای میکروسکوپی و کمتهاجمی انجام میشود و هدف آن کاهش فشار از روی اعصاب و بازگرداندن عملکرد طبیعی گردن است.
جمعبندی
دیسک گردن بیماری مربوط به سن بالا نیست. آغاز تغییرات آن میتواند از دهه سوم زندگی شروع شود و در بسیاری از افراد شاغل و جوان امروزی، علائم زودرس دیده میشود. آگاهی، پیشگیری و تشخیص بهموقع میتواند جلوی پیشرفت بیماری را بگیرد و نیاز به جراحی را به حداقل برساند.
اگر علائمی مانند درد، گزگز یا بیحسی در گردن و دست دارید، بهتر است قبل از مصرف خودسرانه دارو، با پزشک مغز و اعصاب مشورت کنید. در مراحل اولیه، درمانها ساده، کمهزینه و بسیار مؤثر هستند.
