✅ این محتوا با نظارت مستقیم آقای دکتر محمدمهدی سلیمانی جراح مغز و اعصاب تولید شده و مورد تایید ایشان می باشد.

مقدمه
 

بسیاری از بیماران مبتلا به دیسک گردن از من می‌پرسند: «دکتر، آیا ممکن است لرزش سر یا احساس لرزش در بدنم به خاطر دیسک گردن باشد؟» این سؤال طبیعی است، چون وقتی گردن دچار مشکل می‌شود، ممکن است علائم آن در بخش‌های مختلف بدن ظاهر شود. اما لرزش سر ارتباط مستقیم و شایعی با دیسک گردن ندارد و معمولا نشانه‌ی درگیری‌های عصبی یا عضلانی خاصی است که در ادامه توضیح می‌دهم.
 

دیسک گردن چیست و چه می‌کند؟

بین مهره‌های گردن دیسک‌هایی وجود دارد که مانند ضربه‌گیر عمل می‌کنند. وقتی این دیسک‌ها دچار بیرون‌زدگی یا پارگی می‌شوند، به ریشه‌های عصبی یا نخاع فشار وارد می‌کنند. نتیجه‌ی این فشار ممکن است شامل درد، گزگز، بی‌حسی، یا ضعف در بازو، شانه یا حتی دست باشد.

اما در حالت طبیعی، دیسک گردن مستقیما باعث لرزش سر نمی‌شود. لرزش، حرکتی غیرارادی است که منشاء آن بیشتر در سیستم عصبی مرکزی یا عضلات کنترل‌کننده‌ی سر و گردن است.

چرا بعضی بیماران دیسک گردن دچار لرزش سر می‌شوند؟

اگرچه دیسک گردن به‌خودی‌خود باعث لرزش نمی‌شود، اما چند حالت خاص وجود دارد که می‌تواند به‌صورت غیرمستقیم چنین علائمی ایجاد کند:

1. فشار بر نخاع گردنی (Myelopathy):
   وقتی دیسک به جای ریشه عصبی، خود نخاع را تحت فشار قرار دهد، ممکن است علائم پیچیده‌تری مثل اسپاسم، گرفتگی یا حرکات غیرارادی در گردن یا سر دیده شود. در این حالت، بیمار ممکن است احساس کند سرش می‌لرزد، درحالی‌که علت، تحریک بیش از حد مسیرهای حرکتی در نخاع است.

2. تنش شدید عضلات گردن:
   در بیماران با درد مزمن گردن، عضلات عمقی گردن دچار اسپاسم مداوم می‌شوند. این اسپاسم می‌تواند باعث حرکت‌های ظریف و تکرارشونده در سر شود، به‌ویژه وقتی بیمار مضطرب یا خسته است.

3. اختلال در تعادل و کنترل عضلات (Cervical dystonia):
   گاهی فشار یا التهاب طولانی‌مدت در ناحیه گردن باعث ایجاد اختلال در سیگنال‌های عصبی کنترل‌کننده‌ی عضلات گردن می‌شود. نتیجه می‌تواند لرزش‌های غیرارادی باشد که شبیه «تیک» یا «لرزش خفیف» در سر است.

تفاوت لرزش ناشی از دیسک گردن با سایر لرزش‌ها

لرزش‌های ناشی از مشکلات گردن معمولاً با وضعیت بدن یا حرکت تشدید می‌شوند، درحالی‌که لرزش‌های مغزی (مثل لرزش‌های پارکینسونی یا فیزیولوژیک) حتی در حالت استراحت هم وجود دارند.
در جدول زیر تفاوت‌ها را مشاهده می‌کنید:

چه زمانی لرزش سر به دیسک گردن مربوط است؟

اگر لرزش همراه با علائم زیر باشد، باید احتمال درگیری نخاع گردنی یا ریشه‌های عصبی را بررسی کرد:

• درد یا سوزش در گردن و شانه

• احساس سنگینی یا ضعف در دست‌ها

• بی‌حسی یا گزگز در انگشتان

• اختلال در تعادل هنگام راه رفتن

• اسپاسم یا سفتی غیرعادی عضلات گردن

در چنین شرایطی، MRI گردن می‌تواند کمک کند مشخص شود که آیا دیسک باعث فشار بر نخاع یا اعصاب شده است یا خیر.

درمان لرزش ناشی از مشکلات گردن

درمان بستگی به علت اصلی دارد، اما در بیشتر موارد شامل موارد زیر است:

1. درمان دارویی:
   در صورت وجود التهاب یا اسپاسم، داروهای ضدالتهاب و شل‌کننده عضلانی تجویز می‌شود. اگر نخاع درگیر باشد، درمان جدی‌تر مثل تزریق یا جراحی لازم است.

2. فیزیوتراپی تخصصی گردن:
   تمرین‌های هدفمند برای کاهش فشار دیسک، تقویت عضلات عمقی گردن و اصلاح راستای بدن بسیار مؤثر هستند.
   حرکات ناگهانی یا چرخاندن سریع گردن باید کاملاً پرهیز شود.

3. اصلاح وضعیت نشستن و خواب:
   استفاده از بالش مناسب، اجتناب از خم شدن طولانی‌مدت سر به جلو (مثلاً هنگام کار با موبایل)، و رعایت ارگونومی محیط کار، از تشدید لرزش جلوگیری می‌کند.

4. درمان استرس و اضطراب:
   بسیاری از بیماران با لرزش خفیف گردن متوجه می‌شوند که هنگام اضطراب علائم‌شان بیشتر می‌شود. تمرین‌های تنفس عمیق، مدیتیشن و خواب کافی در کنترل این وضعیت مؤثرند.

5. جراحی در موارد خاص:
   اگر MRI نشان دهد که دیسک گردن به‌طور واضح نخاع را فشرده کرده و علائم عصبی پیشرونده وجود دارد، جراحی برداشتن دیسک (Discectomy) یا فیوژن گردنی ممکن است لازم باشد.

آیا لرزش سر خطرناک است؟

خیر، در اغلب موارد خطرناک نیست. اما اگر همراه با علائمی مثل ضعف، بی‌حسی، یا اختلال در گفتار یا راه رفتن باشد، باید سریع‌تر بررسی شود. گاهی لرزش می‌تواند اولین علامت از فشردگی نخاع باشد که نیاز به درمان فوری دارد.

توصیه‌های پایانی پزشک

• اگر دچار لرزش سر هستید ولی درد یا بی‌حسی گردن ندارید، احتمال اینکه علت از دیسک گردن باشد کم است.

• اگر لرزش همراه با علائم عصبی است، MRI گردن و بررسی نورولوژیک الزامی است.

• از خوددرمانی یا انجام حرکات کششی غیرعلمی خودداری کنید. هر حرکت نادرست می‌تواند وضعیت را بدتر کند.

• برای درمان مؤثر، باید منبع اصلی لرزش تشخیص داده شود؛ در غیر این صورت درمان علامتی، فقط موقتی خواهد بود.

جمع‌بندی:
دیسک گردن به‌طور مستقیم باعث لرزش سر نمی‌شود، اما در صورت فشار به نخاع یا ایجاد اسپاسم عضلات گردن، می‌تواند به‌طور غیرمستقیم چنین حالتی را ایجاد کند. تشخیص دقیق با MRI و معاینه‌ی نورولوژیک ممکن است. درمان بسته به علت، از فیزیوتراپی تا جراحی متفاوت است و نباید بدون نظر پزشک انجام شود.