✅ این محتوا با نظارت مستقیم آقای دکتر محمدمهدی سلیمانی جراح مغز و اعصاب تولید شده و مورد تایید ایشان می باشد.

مقدمه

دیسک گردن یکی از شایع‌ترین علل درد گردن، شانه و بازو در میان بزرگسالان است. این عارضه زمانی رخ می‌دهد که یکی از دیسک‌های بین مهره‌های گردنی دچار بیرون‌زدگی یا پارگی شود و به ریشه‌های عصبی فشار وارد کند. درمان دیسک گردن بسته به شدت علائم، میزان آسیب و وضعیت عمومی بیمار متفاوت است و می‌تواند از روش‌های ساده‌ی خانگی تا جراحی پیشرفته متغیر باشد. در ادامه از زبان یک جراح مغز و اعصاب، روش‌های درمانی را به‌صورت علمی اما قابل فهم برای عموم توضیح می‌دهم.
 

تشخیص دقیق پیش‌نیاز درمان مؤثر است

پیش از هر درمانی باید نوع و شدت آسیب مشخص شود. بررسی معمولاً شامل معاینه عصبی، عکس‌برداری با MRI و گاهی نوار عصب و عضله (EMG) است. بر اساس این نتایج مشخص می‌شود که آیا دیسک فقط التهاب دارد یا به‌صورت فشاری بر عصب اثر گذاشته است.

درمان‌های غیرجراحی (درمان‌های اولیه)

در حدود ۸۰ درصد بیماران، دیسک گردن بدون نیاز به جراحی بهبود پیدا می‌کند. درمان‌های اولیه با هدف کاهش التهاب، کنترل درد و جلوگیری از پیشرفت آسیب انجام می‌شوند.

۱. استراحت نسبی و اصلاح وضعیت بدن

بیمار باید از حرکات ناگهانی گردن، نشستن طولانی‌مدت پشت میز یا استفاده از بالش بلند خودداری کند. استفاده از بالش مناسب و حفظ راستای طبیعی گردن اهمیت زیادی دارد.

۲. دارودرمانی

• داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs): مثل ایبوپروفن یا ناپروکسن برای کاهش درد و التهاب.

• شل‌کننده‌های عضلانی: برای کاهش اسپاسم گردنی.

• داروهای نوروپاتیک: در مواردی که درد تیرکشنده به بازو وجود دارد، داروهایی مانند گاباپنتین یا پره‌گابالین تجویز می‌شود.

۳. فیزیوتراپی و تمرینات توان‌بخشی

فیزیوتراپی یکی از مؤثرترین روش‌های درمان غیرجراحی است و شامل:

• تمرینات کششی برای کاهش فشار روی دیسک

• تقویت عضلات گردن و شانه

• الکتروتراپی، اولتراسوند یا لیزر درمانی برای کاهش التهاب

• آموزش وضعیت صحیح بدن در محیط کار و خواب

۴. تزریق دارویی در فضای اپیدورال یا فورامینال

اگر درد پس از چند هفته درمان دارویی ادامه داشت، تزریق داروی ضد التهاب (کورتون) در ناحیه نزدیک ریشه عصب می‌تواند التهاب را کاهش دهد. این تزریق باید توسط پزشک متخصص مغز و اعصاب یا جراح ستون فقرات انجام شود.

درمان‌های نیمه‌تهاجمی و مدرن

در بیمارانی که درمان‌های فوق مؤثر نبوده یا علائم شدید عصبی مانند بی‌حسی و ضعف بازو دارند، روش‌های نیمه‌تهاجمی مطرح می‌شود.

۱. اوزون‌تراپی دیسک گردن

تزریق گاز اوزون به درون دیسک یا اطراف آن باعث کاهش التهاب و کوچک شدن حجم دیسک می‌شود. این روش در برخی موارد مؤثر است اما باید با انتخاب صحیح بیمار انجام شود.

۲. درمان با لیزر دیسک گردن

در این روش، لیزر از طریق سوزن نازکی به داخل دیسک تابانده می‌شود تا حجم دیسک کاهش یابد و فشار از روی عصب برداشته شود.
مزیت: بدون برش جراحی و بدون بیهوشی انجام می‌شود.
محدودیت: فقط برای بیرون‌زدگی‌های خفیف تا متوسط کاربرد دارد.

درمان جراحی دیسک گردن

اگر بیمار دچار یکی از شرایط زیر باشد، معمولاً جراحی توصیه می‌شود:

• ضعف پیشرونده در بازو یا دست

• درد مداوم و مقاوم به درمان پس از ۶ تا ۸ هفته

• علائم فشار شدید بر نخاع (میلوپاتی گردنی) مثل بی‌ثباتی در راه رفتن یا بی‌اختیاری

۱. دیسککتومی قدامی گردن (ACDF)

رایج‌ترین نوع جراحی دیسک گردن است. در این عمل، جراح از جلوی گردن وارد شده، دیسک آسیب‌دیده را خارج می‌کند و فضای خالی را با قفس یا پلاک فلزی پر می‌کند تا مهره‌ها جوش بخورند.
مزایا:

• برطرف شدن سریع درد بازو و گردن

• میزان موفقیت بالا (بیش از ۹۰ درصد)

• زمان بستری کوتاه (معمولاً یک روز)

۲. جایگزینی دیسک مصنوعی

در برخی بیماران جوان‌تر و فعال‌تر، به‌جای فیوژن (جوش دادن مهره‌ها) از دیسک مصنوعی استفاده می‌شود تا حرکت طبیعی گردن حفظ شود.
مزیت: کاهش احتمال دردهای بعدی در مهره‌های مجاور.

۳. جراحی از پشت گردن (Posterior Foraminotomy)

در صورتی که بیرون‌زدگی در قسمت پشتی دیسک باشد، از این مسیر انجام می‌شود و معمولاً بدون نیاز به فیوژن است.

جدول مقایسه روش‌های درمان دیسک گردن

مراقبت‌های بعد از درمان

• پس از درمان غیرجراحی، انجام مرتب تمرینات تقویتی گردن ضروری است.

• بیماران جراحی‌شده باید طبق نظر پزشک از حرکات ناگهانی و برداشتن اجسام سنگین پرهیز کنند.

• کنترل وزن، خواب درست و اصلاح نحوه نشستن از بازگشت مجدد علائم جلوگیری می‌کند.

سخن پایانی دکتر محمدمهدی سلیمانی

درمان دیسک گردن یک مسیر مرحله‌ای است. در بسیاری از بیماران، درمان‌های ساده و فیزیوتراپی نتیجه‌ی درخشانی می‌دهد، اما در موارد پیشرفته، مداخله جراحی می‌تواند کیفیت زندگی را به حالت طبیعی بازگرداند. مهم‌ترین نکته این است که بیمار خوددرمانی نکند و از همان ابتدا توسط پزشک متخصص مغز و اعصاب یا جراح ستون فقرات ارزیابی شود تا بهترین مسیر درمانی انتخاب گردد.