✅ این محتوا با نظارت مستقیم آقای دکتر محمدمهدی سلیمانی جراح مغز و اعصاب تولید شده و مورد تایید ایشان می باشد.
مقدمه
دیسک کمر یکی از شایع‌ترین مشکلات ستون فقرات در میان بزرگ‌سالان است. بسیاری از بیماران زمانی به من مراجعه می‌کنند که آسیب دیسک به مراحل پیشرفته رسیده و نیاز به درمان‌های جدی‌تری دارد. اما اگر علائم اولیه را به موقع بشناسید و پیگیری کنید، در بسیاری از موارد می‌توان با درمان‌های ساده‌تر از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد.
در این مقاله قصد دارم به عنوان پزشک متخصص، علائم اولیه‌ای را معرفی کنم که هرگز نباید نادیده بگیرید.
دیسک کمر چیست و چرا آسیب می‌بیند؟
بین مهره‌های ستون فقرات، دیسک‌هایی وجود دارند که مثل بالشتک عمل می‌کنند. این دیسک‌ها فشار را جذب می‌کنند و انعطاف‌پذیری ستون فقرات را ممکن می‌سازند.
با افزایش سن، فعالیت‌های سنگین، نشستن‌های طولانی یا حرکات غلط، ممکن است دیسک دچار بیرون‌زدگی یا پارگی شود. این وضعیت باعث فشار روی ریشه‌های عصبی و در نتیجه ایجاد درد و علائم دیگر می‌شود.
شایع‌ترین علائم اولیه دیسک کمر
شناخت علائم اولیه کمک می‌کند درمان زودتر آغاز شود. این نشانه‌ها ممکن است خفیف باشند اما اگر ادامه‌دار یا پیشرونده باشند، نیاز به بررسی پزشکی دارند.
1. درد مبهم یا تیرکشنده در ناحیه کمر
احساس درد مبهم در پایین کمر، که گاهی با نشستن طولانی یا بلند شدن تشدید می‌شود، می‌تواند نشانه شروع آسیب به دیسک باشد. گاهی این درد تیر می‌کشد و به پا هم می‌زند.
2. انتشار درد به پا (سیاتیک)
اگر درد از ناحیه کمر به باسن، پشت ران یا ساق پا تیر می‌کشد، ممکن است عصب سیاتیک تحت فشار قرار گرفته باشد. این نوع درد بسیار شایع است و معمولاً یک‌طرفه است.
3. احساس گزگز، بی‌حسی یا مورمور شدن پاها
بیرون‌زدگی دیسک ممکن است به اعصاب فشار وارد کند. یکی از علائم مهم این فشار، احساس بی‌حسی یا مورمور شدن در یک یا هر دو پا به‌ویژه در زمان نشستن یا خواب است.
4. ضعف عضلانی یا سنگینی پا
وقتی بیمار از سنگینی پا، ناتوانی در بالا آوردن پنجه یا سُر خوردن پا در راه رفتن صحبت می‌کند، این نشانه آسیب جدی‌تری به عصب است که باید فوراً بررسی شود.
5. تشدید درد هنگام عطسه، سرفه یا خم شدن
این علائم نشان می‌دهند که فشار داخل دیسک بالا رفته و ممکن است بیرون‌زدگی وجود داشته باشد. اگر درد هنگام عطسه یا سرفه تیر می‌کشد، حتماً باید پیگیری شود.
6. اختلال در نشستن یا ایستادن طولانی
بعضی بیماران می‌گویند نمی‌توانند بیشتر از چند دقیقه بنشینند یا بایستند. این وضعیت می‌تواند ناشی از فشاری باشد که دیسک بر اعصاب یا مهره‌ها وارد می‌کند.
علائمی که فوراً باید به پزشک مراجعه کنید
برخی علائم نشان‌دهنده وضعیت اورژانسی هستند و بی‌توجهی به آن‌ها ممکن است منجر به آسیب دائمی شود:
بی‌اختیاری ادرار یا مدفوع
بی‌حسی در ناحیه بین پاها (مشابه حالت نشستن روی زین)
ضعف شدید یا پیشرونده در یک یا هر دو پا
ناتوانی در راه رفتن یا ایستادن
اگر هر یک از این علائم را تجربه می‌کنید، باید در اسرع وقت به پزشک متخصص مراجعه کنید.
اشتباه رایج: نادیده گرفتن دردهای خفیف
متأسفانه بسیاری از بیماران، دردهای خفیف را به حساب خستگی، وضعیت خواب یا حتی گاز معده می‌گذارند. اما تجربه من به عنوان جراح مغز و اعصاب نشان داده که گاهی همین دردهای خفیف، علامت شروع بیرون‌زدگی دیسک است. تشخیص زودهنگام، تفاوت بزرگی در مسیر درمان ایجاد می‌کند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر درد یا علائم شما بیش از ۲ هفته ادامه داشت، یا با استراحت و درمان‌های خانگی بهتر نشد، توصیه می‌کنم برای ارزیابی دقیق‌تر به پزشک مراجعه کنید. ممکن است نیاز به MRI یا معاینه تخصصی داشته باشید تا شدت آسیب مشخص شود.
نقش تغذیه و تحرک در کنترل علائم
فعالیت بدنی سبک، انجام حرکات کششی صحیح و پرهیز از غذاهایی که التهاب را تشدید می‌کنند، در کنترل علائم بسیار مؤثرند. برای آشنایی با تغذیه مناسب در بیماران مبتلا به دیسک کمر پیشنهاد می‌کنم مقاله زیر را مطالعه کنید:
غذاهایی که التهاب را تشدید می کنند: تغذیه مناسب برای افراد مبتلا به دیسک کمر
سخن پایانی
علائم اولیه دیسک کمر معمولاً با درد، بی‌حسی یا احساس سنگینی پا شروع می‌شود. بسیاری از بیماران می‌توانند با تشخیص زودهنگام، از پیشرفت آسیب جلوگیری کنند و حتی بدون جراحی بهبود یابند. به عنوان پزشکی که سال‌ها در حوزه جراحی دیسک و ستون فقرات فعالیت داشته‌ام، توصیه می‌کنم هیچ‌گاه نشانه‌های اولیه را نادیده نگیرید.
